تغذيه در افراد ديابتي تفاوت چنداني با ديگران ندارد. فقط افراد مبتلا به ديابت نوع 1 و 2 بايد محور تغذيه خود را بر مبناي اعتدال و تنوع غذايي بگذارند و از خوردن قندهاي ساده پرهيز كنند. مواد نشاسته‌اي و قندهاي موجود در شير، ميوه‌ها و برخي سبزي‌ها بايد بخشي از كالري را تامين كنند كه ميزان آن بين 50 تا 70 درصد مي‌تواند متفاوت باشد.
چهار گروه اصلي غذايي يعني (نان و غلات، ميوه و سبزي، شير و لبنيات و گوشت و تخم مرغ) بايد در برنامه غذايي همه افراد از جمله ديابتي‌ها وجود داشته باشد.
استفاده از قندهاي ساده مثل قند و شكر و شيريني‌هايي كه با قند و شكر تهيه شده‌اند به صلاح بيماران ديابتي نيست. گاهي يك تا دو قاشق عسل را مي‌توان در برنامه روزانه گنجاند.
در گروه نان و غلات، جو از همه بهتر است ولي نان گندم به ويژه آنهايي كه سبوس بيشتري دارند مفيد مي‌باشد.
در گروه لبنيات شير ارزش غذايي بالايي دارد ولي ماست نيز جانشين خوبي است به ويژه آن كه بخش مهمي از قند شير نيز به اسيد لاكتيك تبديل مي‌شود و قند ساده كمتري به بدن مي‌رسد.
در گروه ميوه‌ها، سيب، هندوانه و ميوه‌هايي كه رنگ صورتي،قرمز و بنفش دارند مفيد مي‌باشند.
در گروه سبزي‌ها، گوجه‌فرنگي، اسفناج، انواع كلم به ويژه كلم‌هاي قرمز، كلم‌هاي بروكسل و بروكلي، كاهو و سير بسيار مفيدند.
در ميان گوشتها، ماهي بر انواع ديگر ارجح است زيرا علاوه بر آنكه پروتئين لازم را به بدن مي‌رساند در تامين اسيدهاي چرب مفيدي كه اصطلاحاً امگا 3 ناميده مي‌شوند نقش مهمي دارد.
علاوه بر چهار گروه فوق، از آنجا كه روغن‌ها هميشه در رژيم غذايي ما وجود دارند امروزه ثابت شده است كه گردو به سبب داشتن چربي‌هايي كه در بدن به اسيدهاي چرب امگا 3 با زنجيره طولاني‌تر تبديل مي‌شود نقش مهمي در تامين اسيدهاي چرب لازم بدن را داراست. البته روغن سويا، زيتون، ذرت، پنبه دانه، آفتابگردان نيز مفيد مي‌باشند.
روغن سويا هم حاوي اسيد چرب امگا 3 و هم داراي اسيد چرب امگا 6 مي‌باشد.
در بين نوشيدني‌ها چاي به مراتب مفيد تر از نوشابه‌هاي گازدار است.
• به طور كل در رژيم غذايي اين افراد بايد نكات زير را رعايت كرد:
1-وزن بيمار را طبيعي و يا نزديك به طبيعي نگه داشت.
2-مانع تغييرات شديد قند خون شد.
3-از بالا رفتن چربيهاي خون به خصوص كلسترول و تري گليسريدها جلوگيري كرد. ارتباط مستقيمي بين شيوع چاقي و شيوع ديابت در نتايج مختلف اپيدميولوژيك نشان داده شده است. در بيماران چاق ديابتي با كاهش و يا بهبود چاقي، بيماري نيز بهبود مي‌يابد و يا تا حدود قابل توجهي كم مي‌شود.
• مقدار غذا در افراد ديابتي
مقدار غذا (كالري كلي) در بيمار ديابتي بالغ با وزن طبيعي بر مبناي احتياجات متابوليك پايه حساب مي‌شود كه 22 كيلو كالري براي هر كيلو گرم وزن مطلوب در روز مي‌باشد. بر حسب نوع شغل و فعاليت بدني بيمار از 15 تا 100 درصد به اين مقدار اضافه مي‌شود.
معمولا بيشتر افراد چاق با فعاليت متوسط با 20 كالري براي هر كيلو وزن مطلوب لاغر مي‌شوند.
• دفعات غذا
در بيمار ديابتي تحت درمان با انسولين مقدار غذاي مصرفي در هر وعده غذا بايد كمتر از غذاي مصرفي افراد سالم باشد و اين كمبود را با زياد كردن دفعات غذا بايد جبران نمود و به اين ترتيب اضافه بر صبحانه و ناهار و شام، چاشت كوچكي بين صبحانه و ناهار و نيز ناهار و شام
(عصرانه) و آخر شب ضرورت پيدا مي‌كند.
در مورد اين بيماران بايد تا حد امكان ساعات و مقادير مصرفي هر وعده غذا يكنواخت نگهداري شود و براي ساعات ورزش و فعاليتهاي بدني خارج از برنامه معمول روزانه، غذاي اضافي تجويز شود. براي بيماراني كه احتياج به انسولين ندارند اصول تقسيم دفعات غذا مفيد است.
• تركيب غذا
نتايج تحقيقات اخير نشان داده است كه در ميان اقوامي كه مصرف چربيهاي اشباع شده كمتري دارند، شيوع آترواسكروز (تصلب شرايين) نيز كمتر مي‌باشد. همچنين به نظر مي‌رسد كه مصرف مواد گياهي در كنترل هيپرگليسمي (افزايش قند خون) و چاقي موثر است و احتياج به انسولين را نيز كم مي‌كند.
غذايي كه امروزه براي ديابتي‌ها تجويز مي‌شود از غذاي مصرفي افراد سالم، چربي كمتر و نشاسته بيشتري دارد. در تركيب چربي بايد از چربيهاي اشباع نشده (چربيهاي گياهي) بيشتر استفاده شود و دو سوم يا بيشتر چربي مصرفي از چربيهاي گياهي باشد.
كربوهيدرات‌ها تقريباً به طور كلي محدود به پلي ساكاريدها (قندهاي مركب مانند نشاسته) مي‌باشد و مقدار قندهاي ساده (مونوساكاريدها و دي ساكاريدها) به علت جذب سريعتر و هيپرگليسمي ناشي از آن به حداقل ممكن بايد كاهش يابد و از 5 درصد كل كربوهيدرات‌ها نبايد تجاوز كند.
حداقل مقدار پروتئين مورد نياز شخص بالغ 9/0 گرم براي هر كيلوگرم وزن بدن است. به اين ترتيب 60 تا 70 درصد كالري اين رژيم از مواد كربوهيدراتي، 20 تا 25 درصد از مواد چربي و 10 تا 20 درصد از مواد پروتئيني مي‌باشد. لازم است مقدار كافي مواد گياهي در رژيم منظور شود (روزانه حدود 20 گرم فيبر گياهي يا بيشتر)
• چند توصيه غذايي به بيماران ديابتي:
1-كم كردن غذا در بيماران چاق مثلا به دوم سوم يا نصف غذاي مصرفي قبل
2- تقسيم وعده‌هاي غذا
3- كم كردن چربيهاي حيواني (كره، گوشت چرب، زرده تخم مرغ)
4- كم كردن و حذف قندهاي ساده (مواد شيرين) و اغلب حذف تنقلاتي كه بدون توجه در بين غذاها مصرف مي‌شود.
در ادامه چند ماده غذايي مهم از نظر سرعت جذب خون معرفي شده است. توجه شود كه اعداد بيشتر از 70 معمولا مناسب رژيم ديابتي نيستند و حتي‌المقدور از مصرف آنها بايد اجتناب شود . ضمناً بايد توجه داشت كه غذاهايي كه عدد پاييني هم دارند اگر بيش از حد مصرف شوند قند خون را بالا مي‌برند.
سيب زميني 100
نان باگت 120
بيسكويت 80
طالبي 90
نان لواش 70 تا 80
موز 76
خرما مضافتي 84
خرماي زرد زاهدي 50
لبو 90
ذرت 80
انگور 62
پرتقال 70
بستني 87
برنج 40 تا 65
نان سنگك 47
كشمش سبز 57
توت خشك 47
كشمش قرمز 49
نخود 32
ماكاروني 64
عدس 41
هلو 40
گلابي 51
گيلاس 32
شير 39
تهيه و تنظيم : دكتر فاطمه صرافها
منبع خبر:مرکزبهداشت و درمان دانشگاه تهران
عالي بود در مورد روشهاي جواب داده شده لاغري هم بنويسيد