منظور ازتداخل غذا و دارو چيست؟
هنگاميكه غذا و يا نوشيدني باعث تغيير اثرات يك دارو گردد يك تداخل غذا – دارو خواهيم داشت .چنين تداخلاتي كم نيستند، اما لزوماً تمام داروها تحت تأثير غذا قرار نمي گيرند.تداخل غذا و دارو مي تواند در مورد داروهاي نسخه
اي و غير نسخه اي، داروهاي گياهي و حتي مكمل هاي غذايي كه مصرف مي كنيد اتفاق بيفتد.با وجود اينكه بعضي از اين تداخلات ممكن است خطرناك و حتي در موارد نادري كشنده باشد، برخي از تداخلات مفيد هستند، همچنين درصد بالايي از تداخلات، تغيير قابل توجهي در سلامت شما ايجاد نخواهند كرد.
چگونگي تداخل داروها و غذاها؟
راههاي مختلفي براي اين تداخلات وجود دارد .معمولاً تركيب خاصي در غذا باعث ايجاد تداخل مي گردد. ساير تداخلات ممكن است حاصل از تغييرميزان پروتئين موجود در رژيم شما باشد و يا حتي حاصل از نوع طبخ غذايي شما باشد . به عنوان مثال كباب كردن محصولات گوشتي بر روي ذغال باعث ايجاد يكسري تركيبات خاص در كباب مي شود كه مي تواند روي سرنوشت داروها در بدن تأثير بگذارد. متداول ترين راه تاثير غذا بر دارو تغيير در متابوليسم
آنها ( شكستن داروها توسط بدن ) مي باشد. يكسري از پروتئين ها كه آنزيم ناميده مي شوند مسئول شكستن داروها در بدن هستند . بعضي از داروها مي توانند باعث تسريع و يا كندكردن عملكرد اين آنزيم بدين ترتيب مدت زماني كه دارو در بدن شما مي ماند كم يا زياد مي شود.اگر غذا باعث تسريع عملكرد آنزيم گردد، دارو مدت زمان كمتري در بدن شما مي ماند و در نتيجه اثر آن كم مي شود، اما اگر غذا باعث كند شدن عملكرد آنزيم گردد دارو مدت بيشتري در بدن مي ماند و اثر آن تشديد خواهد يافت و مي تواند عوارض ناخواستة بيشتري ايجاد كند.
تداخلات غذا و داروي متداول كدامند؟
غذاهايي كه حاوي ماده اي به نام تيرامين هستند ( شامل، آبجو، شراب، آووكادو، برخي از پنيرهاي مانده و برخي از گوشت هاي پروسس شده ) باعث كند شدن عملكرد آنزيمي مي شوند كه مسئول متابوليزه كردن يك دسته از داروهاي ) MAOI داروهاي مهاركنندة ضد افسردگي مانند ترانيل سيپرومين، ايزوكربوكسايد )مي باشد . اين مسأله مي تواند عوارض خطرناكي مانند افزايش شديد فشارخون را در فرد ايجاد كند.برخي از غذاها مي توانند جلوي جذب داروها را بگيرند برخي نيز مي توانند باعث افزايش جذب شوند به عنوان مثال : اگر هنگام مصرف داروي تتراسايكلين ( كه يك آنتي بيوتيك است ) شير مصرف كنيد، كلسيم موجود در شير به تتراسايكلين متصل مي شود و ماده اي ايجاد خواهد كرد كه قابل جذب توسط بدن شما نمي باشد . در نتيجه اثر تتراسايكلين ظاهر نخواهد شد و همچنين اثرات مفيد كلسيم شير نيز از بين خواهد رفت. از طرف ديگر نوشيدن يك ليوان آب مركبات همراه با قرص آهن باعث افزايش اثر آهن مي شود زيرا موجود در آب مركبات باعث افزايش جذب آهن خواهد شد. نهايتاً، برخي از داروها مي توانند با اثرات داروها تداخل كنند. به عنوان مثال، افرادي كه وارفارين ( كه يك داروي رقيق كنندة خون است ) مصرف مي كنند در
صورت استفاده از مواد غذايي اي كه داراي مقاديرهستند مانند چاي هاي گياهي K زيادي ويتامين ( چاي سبز ) ، سبزيجات مانند انواع كلم، كاهو، اسفناج،مارچوبه، آووكادو ، موسير، جعفري، نخودفرنگي وشاهي بايد دقت نمايندكه حدوداً ميزان مصرف اين باعث K مواد در روزهاي مختلف ثابت باشد . ويتامين انعقاد خون مي گردد و در نتيجه باعث كاهش اثر،E وارفارين مي شود . بر عكس اين مسأله با ويتامين سير و پياز اتفاق خواهد افتاد، چون اين موارد داراي اثراتي مشابه با وارفارين هستند . مقادير زياد اين مواد غذايي مي تواند باعث تشديد اثرات وارفارين گردد.
تداخل داروها با آب گريپ فروت
استفاده از آب گريپ فروت در كشور ما آنچنان متداول نيست ولي بدانيد كه اين آبميوه مي تواند با برخي از
داروها تداخل داشته باشد . در صورتيكه شما به اين ميوه علاقه داريد و از آن استفاده مي كنيد با دكتر
داروساز خود مشورت كنيد كه آيا با داروهاي شما تداخل دارد يا خير.
اگر مجبور بشوم از غذايي كه خيلي دوست دارم پرهيز كنم چه؟
اگر پزشك و يا داروساز از شما خواسته اند كه در طول مدت مصرف داروي خود از مصرف برخي غذاها
پرهيز كنيد حتماً اين كار را انجام دهيد . اما اگر براي شما غير ممكن است حتماً به پزشك يا داروساز خود اطلاع دهيد
شايد داروهاي ديگري وجود داشته باشند كه اين تداخل را نداشته باشند . به عنوان مثال برخي از داروهاي پايين
آورندة كلسترول با آب گريپ فروت تداخل ندارند. برخي از تداخلات غذا و دارو فقط در صورتي رخ مي
دهد كه شما دارو و غذا را همزمان مصرف كنيد لذا شما مي توانيد برنامه اي تهيه كنيد كه دارو و غذا را با فاصله مناسب از يكديگر مصرف كنيد. اما در نهايت متأسفانه در مورد برخي داروها راه حلي وجود ندارد و شما مجبوريد در صورتي كه دارو رامصرف مي كنيد از برخي از غذاها پرهيز كنيد در غيراينصورت سلامت شما به خطر خواهدافتاد.
چگونه از بي خطر بودن مصرف غذاها مطمئن شوم؟
خوشبختانه تعداد تداخلات غذا و دارو با اثرات خطرناك زياد نيست . با اين وجود هميشه بروشورهاي راهنماي داروها را بخوانيد همچنين با پزشك و يا داروساز خود صحبت كنيد. علاوه بر اين اگر متوجه شديد كه داروي شما بخوبي كار نمي كند و يا ايجاد عوارض جانبي مي كند ( بخصوص اگر اين اثرات در طول مدت درمان شما
تغيير پيدا كرد ) رژيم و نحوة مصرف داروي خود را با پزشك و يا داروساز خود بررسي كنيد.
