بریدگی های زبان، لبها و ساير اجزای ناحیه دهانی مي‌توانند بی‌اهميت بوده و يا در مواردی جدی و خطرساز گردند. عامل بروز اين زخمها در اكثريت موارد دندانهای خود مصدوم مي‌باشد. كشيدن دندان (بمنظور درمانی) نیز جزو عوامل خونریزی دهنده ناحیه دهان محسوب مي‌شود.
خونریزی وسیع و شدید ناحیه دهانی مي‌تواند در صورت ورود به راههای هوايی در حین عمل دم خطر آفرين گردد بلعيدن خون نيز مي‌تواند باعث ايجاد استفراغ بشود.
اهداف درماني
• كنترل خونریزی
• محافظت از راههای هوايی با ممانعت از ورود خون به آنها حين دم.
اقدامات
1- بیمار را بنحوي بنشانيد كه سر وی رو بجلو و قدری متمایل به یکی از طرفین (طرف مجروح) قرار داشته باشد تا اجازه تخلیه خون را بدهد.
2- یک پد را که روی آنرا هم با گاز (ترجيحاً استريل) پوشانيده‌ايد روی سطح زخم قرار داده و از فرد مجروح بخواهيد كه مجموعه گاز و پد را بر روی زخم و بمدت ده دقيقه مابين شست و انگشتان ديگر دست خود بفشارد.
3- اگر خونریزی ادامه دارد پد قبلي را با يك پد تازه تعويض کنید و به مصدوم بگوييد كه در صورت نشت قطرات خون از گاز از چكيدن آنها جلوگیری نکند.
• اگر خون بلعیده شود می تواند باعث ایجاد استفراغ گردد.
• سعی نکنید که با شستن دهان آن را تمیز کنید چرا که این عمل ممکن است مانع عملکرد مناسب لخته خون( برای بند آوردن خونریزی) گردد.
4- از وی بخواهید که برای مدت دوازده ساعت از نوشيدن مايعات گرم اجتناب كند.
• اگر زخم وسيع بوده و يا خونریزی بیش از سی دقیقه ادامه یابد و یا به صورت مکرر بروز کند او را برای معاینه نزد پزشک یا دندانپزشک ارجاع دهيد.
• اگر حفره حاصله از خروج دندان خونریزی می‌كند (با لوله كردن گاز)يك پد مناسب را به ضخامتی تهیه کنید که مانع روی هم قرار گرفتن دندان گردد. اين پد (يا گاز) را روی حفره دندانی قرار داده و از وی بخواهید که آنرا گاز بگيرد.
دندانهای خارج شده از حفره دندانی
در افراد بالغ، در اسرع وقت دندانی که مثلاً در اثر ضربه از حفره خود خارج گرديده است سر جای اوليه خود قرار داده شود. اگر دندان بيرون افتاده را نيافتيد خودتان شروع به ارائه کمکهای اوليه نموده و از فرد دیگری بخواهید که دندان مفقوده را جستجو كند.
دندان شیری (در کودکان) نیاز به جایگذاری دوباره ندارد.
دندان خارج شده را برای اجتناب از رساندن آسيب به بافت‌های دندانی نباید تمیز كنيد. دندان را درون حفره خود قرار داده و بكمك نیروی حاصله از فشردن دندانهای فک بالا و پايين روی پد قرار گرفته در محل آن دندان موقعيت را تثبيت نماييد. اگر نتوانستيد دندان را سر جای اوليه خود قرار دهيد بايد با قرار دادن درون آب، يا شير و يا حتی درون فضای دهانی خود مصدوم آن را مرطوب نگهداريد. سپس مصدوم را به بيمارستان و يا نزد دندانپزشک بفرستيد.
منبع: مباني كمك هاي اوليه ، ترجمه:دكتر نادر سيد رضوي.
انتشارات:مؤسسه آموزش عالي علمي كاربردي هلال ايران. چاپ اول.1383.
