دیابت شیرین (قندی)

در صورت ناتوانی بدن در تنظیم غلظت قند خون (گلوکز) بیماری دیابت ایجاد می گردد. در حالت طبیعی سطح قند خون به وسیله انسولین تنظیم می شود (هورمونی که در پانکراس تولید می گردد). بدون وجود انسولین ، قند در خون تجمع می یابد که می تواند اصطلاحاً باعث ایجاد هیپرگلیسمی گردد و در صورت مصرف بیش از حد انسولین و یا دریافت قند ناکافی (کمتر از حد لازم و مناسب) می تواند حالت هیپوگلیسمی بروز کند.

• هیپرگلیسمی
بالا بودن قند خون به طور طولانی مدت می تواند منجر به بیهوشی و سپس اغمای دیابتیک گردد. البته در اغلب موارد اینگونه حالات در یک بیمار دیابتی پس از چند روز ایجاد می شوند. هیپرگلیسمی نیازمند مداخله طبی فوری (مثلاً با انسولین و رساندن مایعات درمانی به طریقه داخل وریدی) می باشد.

• علایم:
– پوست خشک به همراه نبض سریع
– تنفس عمیق و مشکل
– وجود بوی خفیف استون در تنفس بیمار(نظیر بوی پاک کننده های لاک ناخن)

• هدف درمانی:
ترتیب دادن انتقال سریع بیمار به بیمارستان

• اقدامات:
– با اورژانس تماس بگیرید.
– در صورت بیهوش شدن بیمار مانند مبحث بیهوشی عمل نمایید و تا زمان رسیدن کمک هر ده دقیقه وضعیت وی را کنترل نمایید.

• هیپوگلیسمی
در اثر افت قند خون به زیر سطح طبیعی (هیپوگلیسمی)، عملکرد مغز سریعاً تحت تاثیر قرار می گیرد.

• علایم
علایم زیر ممکن است وجود داشته باشند
– تاریخچه ابتلا به دیابت، گاهی (نه در همه موارد) خود شخص بیمار می تواند بروز هیپوگلیسمی را تشخیص دهد.
– احساس گرسنگی، بی حالی و یا ضعف شدید
– اعمال عجیب و یا رفتار غریب: وی ممکن است گیج و منگ به نظر رسیده و یا دارای رفتارهای تهاجمی و حتی خشونت آمیز گردد.
– تعریق
– پوست سرد و خمیری مانند
– نبض قوی و جهنده
– بروز اختلال در سطح پاسخ دهی
– تنفس سطحی
– وجود یکی از وسایل زیر به همراه بیمار: قرص های مربوط به درمان دیابت و یا سرنگ ویژه تزریق انسولین، قند و یا آب نبات و همچنین هشدارهای پزشکی مربوط به دیابت (به صورت دستبند و یا کارت درمانی)

• اهداف درمانی
– بالا بردن میزان قند خون در سریع ترین حالت ممکن
– دریافت کمک های پزشکی متناسب با وضعیت بیمار

• اقدامات
الف) اقدامات درمانی هیپوگلیسمی در بیماران بیهوش شده:
1- راههای هوایی را باز کرده، تنفس و نبض را بررسی نموده و آماده انجام احیا در صورت لزوم باشید. بیمار را در وضعیت ریکاوری قرار دهید.
2- تنفس، نبض و سطح پاسخ دهی را هر ده دقیقه کنترل و یادداشت کنید و با اورژانس تماس بگیرید.

ب) اقدامات درمانی هیپوگلیسمی در بیماران هوشیار
1- به بیمار کمک کنید تا بنشیند یا دراز بکشد و مقداری نوشیدنی، شیرینی، شکلات یا سایر مواد غذایی شیرین به وی بدهید.
2- اگر بهبود نسبتاً سریعی در وضعیت بیمار مشاهده گردید مقدار بیشتری از ماده خوراکی یا نوشیدنی به او داده و بگذارید تا زمانی که احساس بهتر شدن کند استراحت نماید، به او توصیه کنید که حتی در صورت احساس بهبودی کامل نیز حتماً با پزشک معالجش ملاقات کند.
3- اگر حال وی بهتر نشد او را از لحاظ وجود سایر علل بروز گیجی و لرزش تحت معاینه و درمان مناسب قرار داده و با اورژانس تماس بگیرید.
منبع: مباني كمك هاي اوليه ، ترجمه:دكتر نادر سيد رضوي. انتشارات:مؤسسه آموزش عالي علمي كاربردي هلال ايران. چاپ اول.1383.