اگر پوشش های استریل و آماده شده را در اختیار ندارید، می توانید با بکارگیری چند لایه گاز به عنوان یک پد ، عمل زخم بندی را شروع کرده و سپس برای جذب خون و سایر ترشحات زخم، پوششی از جنس کتان را روی آن قرار داده و سطح بیرونی پد اولیه(از جنس گاز) را بپوشانید و بعد این مجموعه (پانسمان) را بوسیله چسب نواری شکل و یا باند نواری، در صورت نیاز به اعمال فشار، ثابت و محکم کنید. البته برای اجتناب و پیشگیری از بروز اختلال در گردش خون نباید تمامی سطوح محیطی یک انگشت و یا یک اندام را تحت فشار قرار دهید. در صورتی که مصدوم سابقه حساسیت به چسب های نواری داشته باشد، باید از بانداژ نواری استفاده کنید.
• شیوه عملکرد:
1) در حالی که پد تهیه شده از گاز را از لبه های آن نگهداشته اید، آنرا مستقیماً روی سطح زخم قرار دهید.
2) لایه ای از جنس کتان را به حالت یک پد بر روی پوشش تهیه شده از گاز اضافه نمایید.
3) با بکار گیری چسب و یا باند نواری شکل پانسمان خود را در محل آن تثبیت و یا محکم نمایید.
• زخم بندی به طریقه ابتکاری:
اگر پوشش های آماده شده در دسترس ندارید، می توانید به جای آن از هر گونه پارچه پاکیزه به طریقه ابتکاری کمک بگیرید. البته نباید از پارچه های پرز دار و کرکی استفاده کنید، چرا که الیاف آن می توانند به زخم چسبیده و باعث تسهیل در ایجاد عفونت گردند. در این گونه موارد بهترین انتخاب ، لباس هایی هستند که به تازگی خشکشویی شده اند.
• شیوه عملکرد:
1) پارچه مورد نظر را فقط از ناحیه لبه های آن نگهدارید، سپس چین خوردگی های آن را باز کرده و مجدداً به نحوی تا کنید که سطوحی که قبل از باز کردن پارچه ، درون آن قرار داشتند(و بالنتیجه پاکیزه تر می باشند) این بار رو به سمت بیرونی قرار گیرند.(و در نتیجه سطح تمیز تر پارچه روی زخم قرار گیرد.)
2) پدی را که از پارچه تهیه کرده اید، مستقیماً روی سطح مجروح قرار دهید و در صورت لزوم مجدداً روی آن ، پارچه ها (و یا مواد نرم و تمیز) دیگر بگذارید.
3) پانسمان خود را به وسیله باند و یا یک باریکه تمیز پارچه ای محکم کنید. دو انتهای رشته بکار برده را به روش مربعی گره بزنید.
منبع: مباني كمك هاي اوليه ، ترجمه:دكتر نادر سيد رضوي.
انتشارات:مؤسسه آموزش عالي علمي كاربردي هلال ايران. چاپ اول.1383.
