سرطان دهان ششمین سرطان شایع در مردان و دوازدهمین سرطان شایع در خانم‌ها می‌باشد. شایع ترین سرطان دهان squamous cell carcinoma یا بطور اختصار SCC است. متاسفانه سرطان دهان بی‌علامت مي‌باشد به همین دلیل بیشتر بیماران (77-67 %) تا مرحله پیشرفت سرطان که توام با ایجاد زخم و درد است به پزشک یا دندانپزشک مراجعه نمی‌کنند.
شیوع سرطان دهان در نواحی مختلف دنیا متفاوت است و بستگی به عادات، سنن، فرهنگ و نژاد افراد دارد.
• عوامل ایجاد کننده یا مستعد کننده سرطان دهان:
در ایجاد سرطان دهان عوامل زیاد و متعددی نقش دارند که عبارتند از:
1. سیگار و تنباکو: استعمال سیگار و یا تنباکو مهمترین و اولین عامل در ایجاد سرطان دهان محسوب می‌شود. طبق مطالعات مختلف 90% مردان و 60% زنان که دچار سرطان دهان شده‌اند، سیگاری بوده‌اند. لازم به توضیح است که انواع محصولات تنباکو اعم از سیگار، سیگارت، پیپ و snuff (تنباکوی جویدنی) در ایجاد سرطان دهان می‌توانند نقش داشته باشند.
2. مصرف الکل: مصرف الکل به تنهایی در ایجاد سرطان دهان به اثبات نرسيده است ولی استعمال توام الکل و تنباکو، احتمال ایجاد سرطان دهان را افزايش می‌دهد.
3. نور خورشید و اشعه ماوراء بنفش: نور خورشيد می‌تواند در ابتلاء سرطان لب مؤثر باشد
4. کمبودهای مواد غذایی از جمله آهن می‌تواند یک عامل مستعدکننده در سرطان زبان باشد.
5. ویروس‌ها: برخی ویروس‌ها در زمینه ایجاد سرطان دهان شناخته شده‌اند.
6. ژن‌ها
• علائم سرطان دهان
* سرطان دهان در مراحل اولیه می‌تواند شبیه هر زخم دهانی بوده و یا به صورت ضایعه‌ای سفید رنگ، قرمز و یا برجسته باشد.
* سرطان دهان در هر ناحیه‌ای از حفره دهان می‌تواند ایجاد شود. ولی محل شایع آن کناره‌های زبان، کف دهان و لب (خصوصاً لب پایین) می‌باشد.
* بهترین راه مبارزه با سرطان دهان، پیشگیری از بروز آن بوده و تشخیص زودرس آن می‌تواند در خیلی از موارد با پیش آگهی بهتر بیمار همراه باشد و به حفظ جان بیمار کمک نماید. بهترین راه پیشگیری، عدم استعمال دخانیات يا تنباکو است.
* اگر در ناحیه‌ای از دهان، زخمی ایجاد شود که طی مدت 2 هفته بهبود پیدا نکند، فرد باید توسط یک دندانپزشک متخصص مورد معاینه قرار گیرد.
* بهتر است بطور مرتب جهت معاینه بافت‌های دهان خود به یک دندانپزشک مخصوصاً متخصص در امر بیماریهای دهان مراجعه نمایید و در صورت مشاهده یک زخم بخصوص اگر در ناحیه زبان یا کف دهان بوده و یا هر زخمی که پس از گذشت 2 هفته، بهبود پیدا نکرده باشد. بي‌توجه نمانده و آن را با پزشک متخصص در میان بگذارید.
* بهترین راه تشخیص سرطان دهان، تکه‌برداری از آن و آزمایش میکروسکوپی آن است که می‌بایست در صورت داشتن ضایعه‌ای مشکوک به پزشک خود اجازه این عمل را بدهید، چرا که سرطان دهان هر چه زودتر تشخیص داده شود، از پیش آگهی بهتری برخوردار خواهد بود. تهيه و تنظيم : دكتر شكوفه شهرابي ، دندانپزشك
منبع خبر : مركز بهداشت و درمان دانشگاه تهران
