شوک آنافیلاکتیک حالتی بالقوه کشنده است که در اثر يك واكنش شديد حساسیتی (آلرژیک) در بدن ايجاد شده و مي‌تواند در افراد مستعد، ظرف چند ثانيه يا دقيقه پيشرفت كند، شوك مي‌تواند مثلاً در اثر یکی از عوامل زير ايجاد شود:
– تزريق برخی از داروها
– نيش انواعی از حشرات
– در اثر مصرف برخی از خوراكي‌ها مانند بادام زمینی
برخی مواد شیمیایی (ميانجي‌هاي آلرژیک) در اثر بروز واكنش‌های آلرژیک به درون جريان خون رها شده و موجب گشاد شدن عروق خونی و تنگ شدن مسیرهای هوایی مي‌گردند. فشار خون به طور ناگهانی و به شدت پايين افتاده و اختلالاتی در تنفس بروز مي‌كند. تورم ناحيه گردنی و صورتی ممکن است احتمال بروز خفگی را بالا ببرد. ميزان اکسیژنی که به ارگان‌های حیاتی بدن (مغز، قلب و ريه‌ها) مي‌رسد بشدت كاهش مي‌يابد. شخصی که دچار شوک آنافیلاکتیک شود نیاز فوری به دریافت اکسیژن و درمان مناسب پزشکی مثل تزریق داروهای خاصی نظیر اپي‌نفرين پیدا مي‌كند و موارد كمك‌های اوليه محدود به ارزیابی تنفس و كاستن خطرات ناشی از شوک تا هنگام رسيدن نیروهای امدادی مي‌شود.
• علايم
موارد زير ممكن است ديده شود:
– اضطراب
– بثورات متعدد و پراكنده قرمز به صورت لكه لكه در پوست
– تورم صورت و گردن
– پف آلود شدن اطراف چشم‌ها
– اختلالات تنفسی خفیف تا شدید
– عطش برای هوا
– نبض تند
• اهداف درماني
رسانيدن سريع فرد به بيمارستان
• اقدامات
1- فوراً با اورژانس تماس گرفته و آنها را در جريان همه اطلاعاتی که درباره علت احتمالی ایجاد این موقعیت دارید قرار دهيد.
2- اگر بيمار هوشيار باشد كمك كنيد كه بتواند در راحت‌ترين حالت از لحاظ سهولت انجام تنفس بنشيند و اگر وی بیهوش گردید راههای هوايی را باز كرده، تنفس و نبض را كنترل نموده و آماده انجام عملیات احیاء در صورت لزوم باشيد. وی را در وضعيت ريكاوري قرار دهيد و به فواصل مكرر، هر یکی دو دقیقه، تنفس و نبض را كنترل كنيد.
3- بعضی افراد (بعلت ابتلای مکرر به شوک آنافیلاکتیک) از این گونه حساسيت‌های شدید در خود آگاهی کامل دارند پس در صورتی که همراه فرد بيهوش مبتلا به شوك آنافیلاکتیک، سرنگ به همراه آمپول اپي‌نفرين يافتيد مي‌توانيد خودتان (اگر آموزش لازم براي مصرف آن را ديده‌ايد) آن را تزريق كرده يا به مصدوم در انجام تزريق كمك نماييد.
منبع: مباني كمك هاي اوليه ، ترجمه:دكتر نادر سيد رضوي.
انتشارات:مؤسسه آموزش عالي علمي كاربردي هلال ايران. چاپ اول.1383.
