زمان وضع حمل اغلب مادران تصميم خود را در مورد شيردهي به شيرخوار خود گرفته‌اند . در بسياري از مادران تصميم به شيردهي تحت تاثير همسر ، مادر ، پزشک ، گروه هم سن و سال ، دوستان و اطرافيان است در زناني هم که کاملاً نتوانسته‌اند در اين امر مصمم شوند شايد توجه به فوايد و ترکيبات شير انسان بتواند کمکي به انتخاب شير مادر جهت تغذيه شيرخوار بنمايد .
تجزيه شيرانسان، اختلافات زيادي را در ترکيب شير نه تنها در بين زنان مختلف و از يک روز به روز ديگر بلکه در يک زن در وعده‌هاي مختلف شيردهي در يک روز را نشان داده است. بعلاوه در يک وعده شيردهي شيراوليه نيز از نظر تغذيه‌اي با ترشح شير آخر در همان وعده متفاوت است.
به طور کلي انرژي کل پروتئين ، چربي و کربوهيدرات موجود در شير مادر نسبتا ً ثابت است و کمبود شديد انرژي يا پروتئين در رژيم غذايي سبب کاهش حجم شير و نه کيفيت آن مي‌گردد ولي در صورت مصرف مقدار بسيار کم پروتئين نسبت پروتئين شير نيز کاهش مي‌يابد . از طرف ديگر در دسترس بودن بيشتر پروتئين و يا انرژي ، افزايش مقدار پروئين و يا حجم شير را بيش از آنچه براي شيرخوار لازمست در پي نخواهد داشت.
از نکات مهم در تغذيه با شيرمادر ايجاد اعتماد به نفس در مادران مي‌باشد هرگونه اضطراب يا شک و ترديد منجر به کاهش توليد و ترشح شير و سپس توقف آن مي‌شود . عامل موفقيت ، مکيدن صحيح و مکرر شير از پستان مادر توسط شيرخوار با توجه به ميل و تقاضاي او و تخليه مرتب پستانهاست . در ضمن هر گونه استفاده از مواد غذايي ديگر از جمله آب ، آب قند و شير خشک و غيره در طول ۶ ماه اول شيرخوارگي باعث کاهش ميل نوزاد و در نتيجه کاهش مقدار شير مادر خواهد شد و در عين حال هرگاه شيرخوردن شيرخوار برحسب ميل او يعني زود به زود صورت پذيرد ، هرگز احتقان و تورم سينه و … بوجود نخواهد آمد .
يکي ديگر از عوامل مهم در موفقيت شيردهي حمايت پدر خانواده از مادر شيرده است . پدر خانواده مي‌تواند با کاستن از مسئوليتهاي همسرش مثل مراقبت از ديگر کودکان ، خريد و کمک در کارهاي منزل، امکان استراحت بيشتري را براي او فراهم نمايد و مراقب باشد که همسرش از مواد غذايي در دسترس تا آنجا که امکان دارد بيشتر استفاده نمايد . در ضمن او بايد همسرش را در شيردادن به فرزندشان تشويق نموده و با اعتقادات نادرست اطرافيان که موجب ترديد مادر در شيردهي مي‌شوند مقابله کند .
بايد توجه داشت که داشتن فرزند با وزن پائين تر از 5/2 کيلوگرم ، يا نوزادان دوقلو ، معلول و يا بيمار، نشان‌دهنده استفاده اجباري از شيرخشک نمي‌باشد و يک مادر به راحتي مي‌تواند فرزند خود را در هر شرايطي که باشد تغذيه نمايد . در عين حال مادراني که بيمار هستند ، افرادي كه سزارين شده‌اند و يا باردار مي‌باشند نيز به راحتي مي‌توانند به فرزند خود شير بدهند و هيچيک از اين موارد نبايد باعث قطع شيردهي شود وتنها کافي است که با يک پزشک و يا متخصص تغذيه مشاوره نمايند .
هميشه به ياد داشته باشيد:
1ـ به كودك هر زمان كه او مي خواهد وبه هر مدت كه مايل است شير مادر بدهيد .
2ـ كودك شما تا 6 ماهگي به جز شيرمادر و قطره A+D يا مولتي ويتامين به هيچ ماده غذايي ديگر حتي آب و آب قند نياز ندارد .
3ـ مكيدن بيشتر نوزاد، افزايش شيرمادر را بدنبال دارد.
4ـ شير مادر سبك ، قابل هضم و جذب است و دل درد نوزادي با شيرمادر كمتر است
5ـ كودكاني كه از شير مادر تغذيه كنند مشكل افزايش چربي خون در بزرگسالي را كمتر دارند .
6ـ تغذيه با شير مادر ابتلا به بيماريهاي اسهال و عفونتهاي تنفسي و مرگ و مير راكاهش مي دهد.
7ـ ميزان ابتلا به بيماري آسم و حساسيتهاي مختلف دركودكاني كه از شيرمادر تغذيه مي كنند كمتر است.
8ـ استراحت و رژيم غذايي كافي در زمان شيردهي موجب افزايش شيرو مقوي بودن آن است .
9ـ بهترين راه تشخيص كافي بودن شير مادر افزايش وزن براساس منحني رشد است به آن توجه كنيد.
10ـ شير مادر + آغوش مادر تامين كننده نيازهاي غذايي ،جسمي و رواني كودك است .
٭ تهيه و تنظيم : دكتر اميد زماني ٭
منبع خبر : مركز بهداشت و درمان دانشگاه تهران
