فتق به بیرون زدگی قسمت هایی از محتویات شکمی (معمولاً قوسی از روده باریک) از طریق یک ناحیه ضعیف شده دیواره عضلانی شکم اطلاق می شود. فتق ممکن است در نتیجه ورزشهای بیش از اندازه سنگین و یا در اثر سرفه های مکرر ایجاد گردد. برآمدگی و تورم ناحیه دچار فتق ممکن است در حالت درازکش فرو کش کند. اگر فتق دردناک بوده و مخصوصاً اگر همراه با استفراغ و درد های شکمی گردد، آن فتق اصطلاحاً دچار اختناق بوده و نیازمند اقدامات فوری و جراحی می باشد.
• علایم:
– تورم و یا وجود برآمدگی در دیواره شکم
– درد شکم و یا کشاله ران
– استفراغ
• مواضع شایع فتق:
فتق ها می توانند در کشاله ران ، ناحیه ناف و یا در جوشگاه های حاصل از اعمال جراحی قبلی رخ دهند.
• اهداف درمانی:
– آسوده خاطر کردن بیمار و رفع یا کاهش احساس ناراحتی
– دریافت کمک های درمانی
• اقدامات:
الف) در مورد فتق های بدون درد:
سعی کنید به بیمار اطمینان و آرامش خاطر داده و از دادن هشدارهای بی جا و ترساندن های بی مورد وی اجتناب نمایید. به وی بگویید که در اولین فرصت ترتیب ملاقات با پزشک خود را بدهد.
تذکر مهم: سعی نکنید که با اعمال فشار، تورم ناشی از فتق را به اصطلاح جا بیاندازید و اجازه این کار را به خود بیمار نیز ندهید.
ب) در مورد فتق های دردناک :
1) بیمار را در راحت ترین وضعیتی که خودش احساس می کند تثبیت و یا حمایت کنید می توانید مثلاً برای وی تکیه گاهی با چند بالش ایجاد کنید. بیمار مبتلا به درد شکمی ممکن است ترجیح دهد که زانوهایش را خم کند. زیر زانویش از یک بالش تا کرده و یا ژاکت یا کت لوله شده به عنوان تکیه گاه استفاده کنید.
2) با یک پزشک تماس بگیرید یا اینکه در صورت شدید بودن درد به اورژانس اطلاع دهید.
منبع: مباني كمك هاي اوليه ، ترجمه:دكتر نادر سيد رضوي. انتشارات:مؤسسه آموزش عالي علمي كاربردي هلال ايران. چاپ اول.1383.
