فشار خون بالا

شریانها و سرخرگهای بدن به صورت لوله های قابل انعطافی هستند که خون را از قلب به سایر اعضای بدن می‌برند و سیاهرگ‌ها خون را به داخل قلب باز می‌گردانند.
فشار خون عبارت است از فشاري که این جریان خون به دیواره رگ های ما وارد می کند. حال اگر به هر دلیلی فشاری بیش از فشار طبیعی بر دیواره این رگها وارد شود بیمار دچار فشار خون بالا می‌شود.
فشار خون دو قسمت سیستولیک و دیاستولیک دارد.

• فشار سيستول :
فشاری است که قلب با انقباض عضلات خود، خون را به بيرون از قلب و به درون رگها می‌ریزد.
• فشار دیاستول:
قلب از خون دوباره پر می‌شود یا زمانی که خون دوباره به قلب باز می‌گردد.
– فشار سیستولیک عدد اول یا بالایی است که خوانده می‌شود.
– فشار دیاستولیک عدد دوم یا پایینی است. اگر فشار خون بالاتر از 90/160 باشد فشارخون بالا يا بعبارتي بيماري فشارخون تلقی می‌شود که باید مداخله درمانی نمود.

• علل فشار خون:
معمولاً ناشناخته است. عوامل ژنتیک، چاقی، الکل، مصرف بالای سدیم، مصرف سیگار، سن بالا، فشارهای عصبی و مصرف کم پتاسیم از علل مهم فشار خون بالا می‌باشند. بیماریهایی از قبیل دیابت، بیماریهای کلیوی (باریک شدن شریان کلیوی)، بیماری غدد و آترو اسکلروزیس، از علل دیگر می‌باشند.
معمولاً فشار خون در جمعیت‌های خاصی شایع‌تر می‌باشد که شامل کشورهایی است که رژیم غذایی پر نمک مصرف می‌کنند.

• علائم فشار خون:
معمولاً فشار خون متوسط علائم خاصی ایجاد نمی‌کند مگر شدید باشد.
در موارد شدید علائمی از قبیل سردرد، افزایش ضربان قلب، احساس خستگی شدید، احساس خواب آلودگی، گیجی، کرختی، مورمور شدن دست و پاها و تنگی نفس ایجاد می‌شود. در مواردی حتی خونریزی از بینی و تهوع و استفراغ نیز ممکن است بوجود آید. گاهی اوقات ممکن است به کلیه‌ها و شبکیه چشم و قلب نیز آسیب برساند. فشار خون می‌تواند وابسته به شغل، سن، نمک زیاد و غذای چرب و سیگار باشد.

• درمان:
در موارد خفیف:
ورزش منظم، رژیم غذایی کم نمک، قطع سیگار، قطع الکل و کاهش وزن توصیه می‌شود.

در موارد متوسط:
داروهای طبی از قبیل گشاد کننده‌های عروق و دسته داروهای ادرارآور (دیورتیک) تجویز می‌شود. همچنین از آرامبخش‌ها نیز در درمان فشار خون استفاده می‌شود.
زمانی که دارو شروع می‌شود نباید بطور ناگهانی قطع شود زیرا ممکن است خطر حمله قلبی با قطع دارو افزایش یابد.
در موارد شدید و بحرانی: باید مداخله اورژانسی صورت گیرد.
اقدامات پيشگيري كننده:
1. ورزش منظم، کاهش وزن و تغییر وضعیت زندگی می‌تواند مهم باشد. با افزايش هر کیلوگرم وزن بدن، میزان فشار خون غالباً افزایش می‌یابد. افزایشي در حدود kg5 بالاتر از وزن طبیعی در 18 سالگی، بروز فشار خون را در سنین 45 سال تا 2 برابر افزایش می‌دهد.
2. تعدیل در مصرف نمک: کاهش مصرف سدیم روزانه، افت قابل ملاحظه‌ای را در میزان فشار خون افراد مبتلا و حتی با فشار خون طبیعی ایجاد می‌کند. یکی از روشهای کاهش متوسط در میزان سدیم دریافتی، تعیین میزان سدیم غذاهای آماده می‌باشد.
3. تعدیل در مصرف الکل: مصرف الکل به تنهایی مسئول 10% از علل فشار خون در مردان جوامع غربی می‌باشد.
4. ترک سیگار: اثری که هر نخ سیگار بر فشار خون دارد یک اثر موقتی است. مصرف بیش از 20 نخ سیگار در روز می‌تواند فشار خون را در تمام طول روز بالاتر از حد طبیعی نگه دارد.
5. افزایش میزان پتاسیم غذایی: ترکیبات حاوی پتاسیم غالباً توانایی کاهش فشار خون را دارند. استفاده از میوه‌های تازه و سبزیجات و غذاهای کم چرب بهترین توصیه می‌باشد.
6. کاهش استرس: انجام تمرین‌هایی که باعث شل شدن عضلات می‌شود و آموزش تکنیک‌هایی چون یوگا و تفکرات عمیق ماوراء الطبیعی می‌تواند در کاهش فشار خون مؤثر باشد.
7. عدم مصرف غذاهای آماده از قبیل سوسیس، کالباس، برگرها، چیپس، تنقلات شور و … و مصرف میوه و سبزيجات فراوان از قبیل سبزیجات دارای برگهای سبز، سبزی‌های ریشه‌ای مثل سیر، مصرف مرغ و ماهی آب پز از قبیل حلوا، قباد، قزل آلا دوبار در هفته توصیه می‌شود.
8. پیاده روی منظم: میزان فعالیت لازم جهت کاهش فشار خون آن قدر نیست که نیاز به فعالیت‌های سنگین داشته باشد. حتی یک پیاده روی ساده و منظم می‌تواند اثر قابل توجهی در کم کردن فشار خون داشته باشد. تهيه و تنظيم : دكتر فاطمه صرافها – پزشك عمومي

منبع خبر : مركز بهداشت و درمان دانشگاه تهران