كليات و تعريف
شرايط لازم براي باروري طبيعي چيستند ؟
ناباروري مردان
ارزيابي فاكتور مردانه
ارزيابي تخمك ها وتخمك گذاري
بررسي رحم ولوله هاي فالوپ
ارزيابي چسبند گي يا آ ندومتريوز
ناباروري يعني اينكه يك زن زير 35 سال پس از گذشت يكسال از زندگي زناشويي وبدون جلو گيري از حاملگي حامله نشده باشد .( براي بيماران بالاي 35 سال اين زمان به شش ماه تقليل پيدا مي كند .)
اين طبقه بندي ها اغلب به زير مجموعه هائي مثل ناباروري اوليه (بيماران بدون سابقه حاملگي )وناباروري ثانويه )زوج هايي كه ناباروري را پس از حاملگي هاي قبلي تجربه مي نمايند( ، تقسيم مي شود .
يك بررسي جديد نشان مي دهد كه 14 % زوج هاي آمريكايي ( 28 ميليون نفر ) دچار ناباروري هستند .تقريبا نصف اين بيماران به دنبال درمان مي گردند ومهم تر اينكه 85% از آنها بااستفاده از روشهاي دارودرماني آبستن مي شوند .
ناباروري علل مختلفي دارد ودر بسياري از بيماران, ناباروري ممكن است بيش از يك علت داشته باشد .لذا نياز به ارزيابي كامل دارند . علل شايع ناباروري عبارتند از غير طبيعي بودن اسپرم) 35% موارد (، نارسايي تخمك وتخمك گذاري (25% موارد)،چسبندگي هاي لگن ،آ ندومتريوز ، نارسايي لوله هاي فالوپ ومشكلات رحمي ( 25% موارد )ودر 5% تا 10% زوجين عامل بخصوصي را نمي توان بعنوان علت ناباروري تشخيص داد.
اغلب آزمايشات مورد نياز براي ارزيابي ناباروري را بايد در زمان هاي معيني در طول سيكل قاعد گي انجام داد وتا آزمايشات مورد بررسي قرار نگيرند ,درمان بندرت موثر واقع مي گردد . نكته مهم تر اينكه لازمه موفقيت در انجام حاملگي همكاري نزديك بين زوجين وتيم پزشكي است .
1- مرد بايد به اندازه كافي اسپرم هاي طبيعي ومتحرك توليد نمايد كه بتوانند در مسير هاي باز حركت نموده واز آلت تناسلي فرد در زمان انزال خارج شوند .
2- اسپرم بايد در واژن زن ذخيره شود تا در زمان مناسب درطي سيكل قاعد گي يعني وقتي كه اسپرم هاقادر هستند در مخاط رحم نفوذ كرده ، به درون رحم ولوله هاي فالوپ صعود نموده وتخمك را بارور نمايند .
3- زن بايد تخمك سالم ورسيده را توليد نموده واز تخمدان ها آزاد نمايد پس از رها سازي تخمك از تخمدان ، تخمك بايد از لوله هاي فالوپ به سمت داخل رحم حركت نمايد ، بطوري كه بتواند با اسپرم مواجه شده وبارور گردد .
4- تخمك بارور شده بايد به درون رحم حركت نموده ودر درون آندومتر آماده قرار گيرد ( در درون لايه هاي رحم ) تا اينكه بتواند براي رشد بيشتر ، تغذ يه نمايد .
| ناباروري مردان |
امروزه مي دانيم كه ناباروري مردانه درحدود 50% زوج هاي نابارور وجود دارد .در نتيجه بايد از مردان يك شرح حال ومعاينه فيزيكي كامل گرفته شود . وقتي كه مردي بخواهد از لحاظ ناباروري درمان شود ، تجزيه وتحليل اسپرم اساس كار در ارزيابي ناباروري مردان محسوب مي شود .در صورت لزوم ارزيابي كاملتري نيز بايد انجام گيرد ، شامل معاينات اورولوژي واندوكرينولوژي.
در مركز منتصريه مردان هم مثل زنان وبصورت همزمان از لحاظ ناباروري تحت بررسي قرار مي گيرند . اين مركز يك تيم كلينيكي منحصر به فرد ، از اندوكرينو لوژيست ها و ارولوژيست ها دارد كه تلاش هاي خودرا درجهت تشخيص ودرمان اختلالات اسپرم با همد يگر وبطور چند جانبه انجام مي دهند .
علاوه بر اين ، هم تيم پزشكي وهم تيم آزمايشگاهي خدمات درماني را درطول هفته ارائه مي نمايند .به جز در دوهفته اول سال در تمامي ايام سال ما به طور مستمر خدمات درماني را براي زوجين توسط تيم پزشكي ، پرستاري و پرسنل آزمايشگاه ، ارائه مي نمائيم.
به هر فرد نابارور روشهاي درماني مختلفي پيشنهاد مي گردد . توانايي هاي مختلفي از لحاظ تعداد روش هاي درماني براي درمان اختلالات مردانه وجود دارد .بااين وجود ، چنانچه روشهاي ساده وابتدايي درماني موثر واقع نشد ند يا اگر اختلالات اسپرم از لحاظ شد ت متوسط تا شد يد باشد ، به زوجين توصيه مي شود يا از روش تلقيح اسپرم درداخل رحم ((IUI )) يا از تكنولوژي پيشرفته درمان نا باروري مثل روش لقاح خارج از رحمي (( IVF )) و يا تزريق اسپرم به داخل سيتوپلاسم تخمك ICSI استفاده نمايند .
((IUI )) با استفاده از اسپرم همسر به زوج هايي كه عامل ناباروري مردانه باشد، پيشنهاد مي گردد، البته در صورتي كه نارسايي اسپرم مرد از نوع خفيف يا متوسط باشد . در برخي شرايط ،روش هاي پيشرفته براي بسياري از انواع ناباروري هاي مردان ، اثر بخش ترند . اين روش ها عبارتند از روش لقاح خارج از رحمي ( IVF ) وروش تزريق اسپرم به درون تخمك ( ICSI ) .روش تزريق اسپرم به درون سيتوپلاسم تخمك انقلابي در درمان ناباروري مردان ايجاد نموده است .
امروزه ما همه انواع نارسايي اسپرم مثل تعداد ناكافي ، عدم تحرك اسپرم ، مشكل مورفولوژي اسپرم ، وجود آنتي بادي هاي ضد اسپرم ، وحتي عدم وجود اسپرم مردان در موقع انزال ( آزو اسپرمي ) را بصورت كاملا اثر بخش درمان مي كنيم . در اين موارد ، اسپرم را مي توان از طريق جراحي سرپايي از اپيديد يم يا بيضه استخراج نموده و همراه تزريق اسپرم به داخل سيتو پلاسم تخمك درمان نمود .
تجز يه وتحليل اسپرم يكي از اولين مراحل ارزيابي زوج هاي نابارور ، تجزيه وتحليل اسپرم مي باشد . نمونه اسپرم 4 – 2 روز پس از آخرين فعاليت جنسي جمع آوري مي شود . پس از جمع آوري اسپرم ، حجم، تعداد اسپرم موجود ، تعداد اسپرم متحرك ، ودرصد اسپرم طبيعي تعيين مي گردند . ملا ك طبيعي بودن اسپرمو گرام در تجزيه وتحليل آن شامل حجم 5 – 3 ميلي ليتر اسپرم , تعداد بيشتر از 20 ميليون اسپرم در ميلي ليتر , تحرك بيشتر از 50% وبا استفاده از ملاكهاي بسيار دقيق ساختاري بيشتر از 6%اسپرم ها ساختار طبيعي داشته باشند .
براي ارزيابي تخمك گذاري و ” كيفيت” تخمك ها ، روشهاي مختلفي وجود دارند ، كه اغلب به ((ذخيره سازي تخمك )) مربوط مي شود . اين موضوع ثابت شده است كه باافزايش سن زنان ، هم تعداد وهم كيفيت تخمك آنها روند نزولي را آغاز مي نمايد . به اين كاهش كيفيت (( كاهش ذخيره سازي تخمك )) مي گويند.
| آزمايشات روز سوم سيكل : |
سنجش ميزان هورمونهاي LH ,FSH واستراديول مخصوصا در روز سوم سيكل قاعد گي در پيش بيني شانس آبستني و دوز مورد نياز داروهاي تحريك تخمك گذاري موثر مي باشد و جزئيات ديگري را نيز ارائه نمايد.
| نمودار دماي پايه بدن ( نمودار BBT) |
بعد از توليد هر تخمك, تخمدان پروژسترون توليد مي كند . يعني هورموني طبيعي كه در صورت حاملگي از آن محافظت مي كند . پروژسترون ميانگين دماي بدن را افزايش مي دهد واندازه گيري درجه حرارت بدن در صبح زود يكي از روشهايي است كه بيماران براي كنترل تخمك گذاري مي توانند مورد استفاده قرار دهند .
دماي بدن بيماران باتوجه به سيكل ماهانه هرروز صبح قبل از برخاستن از رختخواب اندازه گيري وثبت مي گردد. الگوي تخمك گذاري آ ن است كه كه دماي بدن قبل از تخمك گذاري ( عمو ما روزهاي 14– 1 قاعدگي ) زير 36 درجه سانتيگراد در نوسان بوده ، وپس از تخمك گذاري ( يعني در روز 15 يا بعداز آن درجه حرارت بدن فرد به ميزان 1 – 5 /0 درجه افزايش پيدا مي كند ، اين نوسان در بالا تر از36 درجه سانتي گراد تا قاعدگي بعدي ادامه ميابد كه اين افزايش دماي بدن حاكي از تخمك گذاري است.
نمودار بالابودن درجه حرارت بدن در نيمه دوم سيكل قاعدگي ثابت مي كند تخمك گذار ي اتفاق افتاده است.سيكل بدون تخمك گذاري نمي تواند به صورت پيوسته دماي بدن را در نيمه دوم سيكل قاعد گي افزايش يافته نشان دهد .
| اندازه گيري” LH ” ادرار |
روش ديگر كنترل تخمك گذاري روش استفاده از كيت پيش بيني كننده قاعدگي است، كه مقدار هورمون تبد يل كننده فوليكول به جسم زرد( LH)را قبل از تخمك گذاري در ادرار اندازه گيري مي كند. اين آزمايش به مد ت 4 يا 5 روز در ميان سيكل قاعدگي از حدود روز 11 سيكل انجام مي شود و زمان افزايش” LH ” قبل از تخمك گذاري محسوب مي شود. زماني كه غلظت هورمون” LH “در ادرار افزايش پيدا مي كند، در رنگ آزمايش تغيير ايجاد مي گردد .اين پيش بيني قبل از تخمك گذاري انجام مي گيرد و از لحاظ زمان انتقال اسپرم و مقاربت از اهميت بسزايي برخوردار است .
| افزايش پرولاكتين |
افزايش غير طبيعي ميزان هورمون پرولاكتين مي تواند موجب كاهش تخمك گذاري شود. اين افزايش اغلب توسط تومور خوش خيم واقع در قاعده غده هيپو فيز انجام مي گيرد .
علايم هيپرپرو لاكتينمي از طريق افزايش توليد شير پستان مادر در شير دهي نيز مشخص مي شود .
براي رفع اين مشكل مصرف داروي بروموكريپتين موفقيت آميز بوده ودر بعضي موارد نادر غده بايد برداشته شود .
ابتداي صفحه
| بررسي موكو س دهانه رحم : |
در حوالي تخمك گذاري موكوس از دهانه رحم ترشح مي شود . اين موكوس دهانه رحم به دليل اينكه زمينه را براي انتقال اسپرم از واژن به درون رحم فراهم مي نمايد بسيار اهميت دارد .
بررسي ترشحات دهانه رحم غالبا با استفاده از يك اسپكولوم در حدود زمان تخمك گذاري انجام مي گيرد وكميت وكيفيت ترشحات دهانه رحم مورد ارزيابي قرار مي گيرند .
| آزمايش پس از مقاربت : |
آزمايش پس از مقاربت كاملا شبيه بررسي ترشحات دهانه رحم مي باشد، به اين ترتيب كه اين آزمايش 12-4 ساعت پس از انجام مقاربت در حدود زمان تخمك گذاري صورت مي پذ يرد. اين بررسي نه تنها اطلاعاتي را در مورد كيفيت و كميت مخاط موجود ارائه مي نمايد، بلكه ارزيابي كاملي از ميزان غلظت اسپرم پس از تركيب با مخاط دهانه رحم فراهم مي آ ورد.
| هيستروسالپينگوگرام : |
هيستروساليپنگو گرام ( HSG ) روشي براي ارزيابي شكل داخلي دهانه رحم، حفره رحم و لوله هاي فالوپ محسوب مي شود. اين آزمايش يك آزمايش كاملا مهم است براي اينكه مشخص شود كه آيا رحم شكل طبيعي دارد و آيا لوله هاي فالوپ باز و طبيعي هستند يا خير .
اين آزمايش با تزريق مقدار كمي مايع حاجب به داخل رحم انجام مي شود كه اين مايع در راديوگرافي نمايان مي شود . زماني كه اين مايع به داخل رحم تزريق گرديد، راديو گرافي ها انجام مي گيرند تا جريان مايعي كه نشان دهنده شكل رحم ولوله هاي فالوپ است، قابل مشاهده گردد. اين آزمايش نياز به 5-3 دقيقه زمان داشته و با انجام آن اطلاعات اوليه بدست مي آيند.
اين بررسي غالبا در اوايل سيكل قاعدگي يعني پس از پايان خونريزي و قبل از تخمك گذاري انجام مي گيرد. بهترين زمان يك يا دو روز بعد از پاك شدن مي باشد.
ابتداي صفحه
| اولترا سونوگرافي به روش ترانس واژينال : |
دستگاه اولتراسوند مانند دستگاه راديوگرافي است بجز اينكه تصاوير بجاي اشعه با جذب امواج صوتي تهيه مي شوند. بيماران مي توانند تعداد زيادي معاينات اولتراسوند را بدون هيچگونه عوارض بيماري زا ئي انجام بدهند. دركل، معاينه اولتراسوند بدون درد مي باشد و نيازي نيست كه براي انجام اين معاينات مثانه پر باشد.
اولتراسوند براي مشاهده و معاينه رحم، تخمدانها وفوليكول هاي رشد كرده در تخمدان ها، رشد جنين وساير اندام هاي داخلي مورد استفاده قرار مي گيرد. در پيگيري سيكلهايي كه داروهاي محرك تخمك گذاري تزريق شده باشند، كنترل و مشاهده رحم و تخمدان ها از اهميت بسزايي برخوردار مي باشد. تعداد و ميزان رشد فوليكولها براي كمك به تعيين دوز مناسب دارو بايد مورد ارزيابي قرار گيرد به ويژه وقتي كه تخمدانها وادار به تخمك گذاري شده يا براي اهداءتخمك برنامه ريزي شده است.
روش هيدرو سونو گرافي تركيبي است از سونوگرافي ترانس واژينال به همراه پر كردن حفره رحم با سرم استريل كه براي بررسي حفره رحم و تشخيص پوليپ ها ، چسبندگي ها و يا فيبروم از استفاده مي شود نتايج بد ست آمده شبيه نتايجي است كه از طريق هيستروسكوپي يا هيستروسالپنگو گرافي بدست آمده است .
در ارزيابي علت ناباروري گاهي نياز به مشاهده وضعيت بيروني رحم، لوله هاي فالوپ وتخمدان از طريق لاپاراسكوپي مي باشد. اين ارزيابي شامل مشاهده چسبند گي يا عدم چسبند گي ، آندومتريوزو اختلالات ديگري مي شودكه مي توانند موجب ناباروري گرد ند. اين عمل در بيمارستان و تحت بيهوشي عمومي انجام مي شود . يك وسيله تلسكوپي كوچك از طريق يك بريد گي كوچك در زير ناف در درون حفره شكم قرار داده مي شود. سپس پزشك مي تواند اندامهاي توليد مثل را در طي اين فرآيند مورد بررسي قرار دهد. چنانچه بيمار چسبندگي يا آندومتريوز داشته باشد ,در زمان انجام عمل قابل درمان هستند . كل عمل جراحي كمتر از يك ساعت وقت مي گيرد و تعداد زيادي از بيماران در عرض 4-3 ساعت از بيمارستان مرخص مي شوند .
| نمونه برداري از آ ندومتر : |
نمونه برداري از آندومتر در مرحله آخر سيكل قاعدگي انجام مي گيرد وبراي مشخص نمودن ميزان رشد آندومتر پس از تخمك گذاري صورت مي گيرد .اين آزمايش در كلينيك انجام مي گيرد وانجام آن غالبا 2 -3 دقيقه به طول مي انجامد . نمونه برداري از آندومتر با قرار دادن يك ابزار در حفره رحم وبرداشتن مقدار كمي از جداره رحم انجام مي گيرد . پس از نمونه برداري ، بيماران بايد انتظار چند لكه خوني را در 5-1 روز بعد از آن داشته باشند .انقباضات دردناك” شبه قاعدگي” روزنمونه برداري وگاهي يك روز پس ازآن رخ مي دهد . توصيه ميشود كه بيماران داروهاي معمولي خود رابراي انقباضات دردناك قاعدگي مصرف نموده ومايعات بيشتري بنوشند.به بيماران توصيه مي شوند تا سه روز بعد نبايد مقاربت نمايند .
ابتداي صفحه
علائمي كه بايد در صورت وقوع آ نها مراقب بود عبارتند از :
1- تب بالاتر از5/38 درجه سانتي گراد
2- انقباض يا درد افزايش يابنده رحمي
3- افزايش خون ريزي
4- خروج غير طبيعي چرك يا مواد بد بو از واژن چنانچه شما هر كدام ازاين موارد را داشتيد مشاورين را در جريان بگذاريد .
منبع خبر :مركز ناباروري دانشگاه علوم پزشكي مشهد
آیا استفاده از ریسپریدون و تریفن در آزمایشات نا بار وری اثر میگذارد?
دکتر عزیز دختر من دو روز در ماه یعنی درست چهارده روز بعد از شروع پریود ونیم ساعت قبل از پریود دچار هذیان و تو هم و پرخاشگری می شود بدلیل استفاده ازریسپریدون دچار پرمویی شده است سیپروترون کامپاند دادم دو ماه خیای خوب بود از ماه سوم بسیار بد شدلطفا بگویید در صورت مراجعه این دارو روی آزمایشات اثر می گذارد در ضمن قبل از خوردن سیپروترون نیم ساعت قبل از پریود دچار جنون می شد که خوب شد و حالا فقط روز چهاردهم پریود مشکل داردبه طوری که من ساعت و دقیقه حمله های جنون را می توانم بگویم برای مراجعه به پزشک چه روزی بهتر است آیا باید دارو هارا قطع کنم آیا رو ی آزمایشات اثر می گذاردحمله روز چهاردهم همیشه عصر اتفاق می افتد به اندازه یک سکه گونه اش قرمز می شود.
سلام من خاستگاری داشتم که از هر نظر ایده آل بود ما همدیگه رو پسندیدیو و حتی به آزمایش قبل از ازدواج رفتیم و مشکلی نبود اما فردای روز آزمایش همه چیزو بهم زد و تلفنی گفت مشکل ناباروری داشته و تازه فهمیده که قابل درمان نیست اما حالا شما میگید هیچ مشکلی نیست که درمان نداشته باشه یکسال از اون اتفاق میگذره و من هنوز نتونستم با اون اتفاق و تصمیمی که اون به جای من گرفت و همه چیزو به هم زد کنار بیام لطفا راهنماییم کنیم تا بفهمم چه مشکلی داشته که قابل درمان نبوده؟