مار گزیدگی از انواع بالقوه خطرناک جراحات بوده و معمولاً ترس فراوانی نیز به همراه دارد.آرامش بخشیدن به مجروح بسیار ضروری است تا بتواند بی حرکتی و سکون لازم برای پیشگیری از گسترش سریع زهر در بدن را حفظ کند. در صورت امکان بهتر است مار را در یک محفظه مطمئن قرار دهید(البته کاملاً مراقب باشید ، زیرا زهر مار مرده به همان اندازه زهر مار زنده فعال و خطرناک باقی می ماند) در غیر این صورت حتماً شکل ظاهری آن مار را یادداشت کنید چرا که در تعیین نوع درمان و تعیین پادزهر (در صورت لزوم )می تواند مفید باشد.اگر مار کشته و یا صید نشود پلیس را در جریان واقعه قرار دهید.
• علایم: علایم و نشانه های زیر ممکن است با توجه به گونه مار ابراز و یا مشاهده شوند:
– دیده شدن یک جفت سوراخ مربوط به نیش های مار
– درد شدید در موضع گزیدگی
– تورم و قرمزی در اطراف محل گزیدگی
– تهوع و استفراغ
– تنفس دشوار و در موارد وخیم ممکن است تنفس به کلی متوقف شود.
– تاری دید
– افزایش ترشح بزاق و افزایش تعریق
• اهداف درمانی:
– آرام کردن مصدوم
– پیشگیری از گسترش زهر در بدن
– ترتیب دادن انتقال فوری مجروح به بیمارستان
• اقدامات:
1) از مصدوم بخواهید که آرام و بی حرکت بماند و دراز بکشد.
2) به دلیل جلو گیری از گسترش زهر، قلب را در سطحی بالاتر از محل گزش قرار دهید.
3) زخم را به خوبی شسته و با پارچه تمیز خشک کنید.با اورژانس تماس بگیرید.
تذکر: از به کار گیری تورنیکه(شریان بند) اجتناب کنید،زخم را با چاقو برش ندهید و از مکیدن زهر خودداری کنید.
4) به کمک باند نواری فشار ملایمی بر روی اندام گزیده شده در محلی بالاتر از زخم ایجاد کنید و مجروح را بی حرکت نمایید.
5) اگر تنفس وی متوقف گردید،آماده انجام عملیات احیا در صورت نیاز باشید.
منبع: مباني كمك هاي اوليه ، ترجمه:دكتر نادر سيد رضوي.
انتشارات:مؤسسه آموزش عالي علمي كاربردي هلال ايران. چاپ اول.1383.
