آيا مي دانيد؟
• سرطان پستان در ايران شايع ترين سرطان در زنان است و در سراسر جهان شايع ترين علت مرگ ناشي از سرطان در زنان مي باشد.
• طبق آمار در آمريكا از هر 8 نفر، يك نفر مبتلا به سرطان پيشرفته پستان مي شود. در ايران اين آمار به مراتب بيشتر است و سن ابتلا نيز در ايران نسبت به ساير كشور ها به مراتب پايين تر است.
• ماموگرافي روش ارجح براي غربالگري و جستجوي سرطان است، زيرا سريع، دقيق و قابل دسترسي بوده و اغلب قبل از آنكه ضايعه توسط فرد يا پزشك قابل لمس باشد، در ماموگرافي تشخيص داده مي شود.
• شروع غربالگري (screening) براي ماموگرافي ، در تمام زنان از سن 40 سالگي سالي يك بار مي باشد. (در كشور ما با توجه به شيوع زياد سرطان در سن پايين، بسياري از پزشكان، انجام يك ماموگرافي بين سن 35 تا 40 سال را نيز توصيه مي كنند.)
• در افرادي كه سابقه خانوادگي ابتلا به اين بيماري را دارند (سابقه در مادر، خواهر يا دختر)، ماموگرافي بايد ساليانه و 10 سال زودتر انجام شود.
• سونوگرافي به عنوان يك ابزار غربالگري به تنهايي قابل استفاده نيست و جايگزين ماموگرافي ساليانه نمي باشد بلكه به عنوان ابزار كمكي تشخيصي در ارزيابي بيماري هاي پستان و در زنان جوان و در پستان هاي dense(متراكم) است.
ماموگرافي چيست؟
ماموگرافي روش خاصي از تصوير برداري است كه با استفاده از ميزان ناچيز اشعه x جهت ارزيابي و تشخيص بيماري هاي پستان، و در انجام غربالگري و جستجوي سرطان در مراحل اوليه، استفاده مي شود.
روش انجام ماموگرافي
با استفاده از دستگاه پيشرفته ماموگرافي و توسط كارشناسان با تجربه، پستان در دستگاه قرار مي گيرد و به آرامي تحت فشار قرار مي گيرد. ايجاد فشار براي عكسبرداري لازم است زيرا:
◊ تمام ضخامت پستان مشاهده مي شود.
◊ ميزان اشعه كمتري دريافت مي گردد.
◊ وضوح تصوير بيشتر مي شود.
◊ مانع حركت و خرابي عكس مي شود.
بعد از اتمام عكسبرداري، منتظر بمانيد تا كارشناس مربوطه از رضايتمند بودن كليشه ها جهت گزارش دهي توسط پزشك راديولوژيست شما را مطلع سازد.ممكن است بنا به تشخيص پزشك راديولوژيست عكس شما نياز به تكرار و يا تغيير از زاويه ديگري داشته باشد.
بعد از انجام ماموگرافي هيچ اشعه اي در بدن شما نمي ماند.
ميزان اشعه دريافتي در يك ماموگرافي تقريبا معادل ميزان دريافت اشعه كيهاني است كه در عرض سه ماه به طور عادي هر انساني دريافت مي كند.
آمادگي براي ماموگرافي
• اگر پستان هاي دردناك داريد، بهتر است از يك هفته قبل از پريود، ماموگرافي انجام ندهيد. بهترين زمان انجام ماموگرافي يك هفته بعد از شروع سيكل قاعدگي است.
• عدم استفاده از دئودرانت و ساير لوسيون هاي زير بغل و حتي المقدور استحمام در روز قبل
• در زمان انجام ماموگرافي، به سوالات كارشناس مربوطه در مورد علايم و ناراحتي هاي پستان و بيماري هاي احتمالي قبلي و سوابق باليني و خانوادگي به دقت پاسخ دهيد.
• مدارك قبلي (ماموگرافي و سونوگرافي) خود را حتما همراه بياوريد.
• در بسياري از موارد راديولوژيست با مطالعه تصاوير ماموگرافي، توصيه به انجام ساير روش هاي تصوير برداري جهت تشخيص نوع ضايعه (خوش خيم/ بدخيم) مي نمايد.
• ارزش سونوگرافي عمدتا نشان دادن ماهيت ضايعه هاي پستاني است كه توسط راديولوژيست و يا جراح گزارش شده و ماهيت توپر (solid) و يا آبكي (cystic) را نشان مي دهد .بنابراين سونوگرافي هرگز جايگزين ماموگرافي غربالگري نمي باشد.
عوامل خطر در سرطان پستان
• سابقه فاميلي ابتلا به سرطان سينه
• قاعدگي زودرس و يائسگي ديررس
• نازايي
• اولين زايمان بعد از 30 سالگي
• چاقي به خصوص در خانم هاي مسن
• مصرف زياد چربي
• مصرف هورمون استروژن و پروژسترون بعد از يائسگي
• استعمال دخانيات
• با افزايش سن احتمال ابتلا به سرطان پستان افزايش مي يابد.
• سابقه شيردهي به فرزندان كه به عنوان يك عامل حمايت كننده در برابر سرطان پستان است.
دارا بودن هريك از عوامل فوق الذكر دليل اين نيست كه شما حتماً به سرطان پستان مبتلا مي‌شويد بلكه معناي آن اين است كه شما اندكي بيشتر از جمعيت عادي در معرض خطر ابتلا به اين بيماري هستيد و بهتر است تحت نظر پزشك از برنامه هاي تشخيص زودرس استفاده كنيد. تهيه و تنظيم : دكتر سيمين آل رسول
منبع خبر : مركز بهداشت و درمان دانشگاه تهران
