اغلب موارد مسمومیت اتفاقی بوده ولی گاهی ممکن است تعمدی باشد (مثلا در موارد اقدام به خود کشی) و گاهی نیز در نتیجه سوانح و یا به علت خوردن غذای آلوده و یا گیاهان سمی ایجاد می گردند.الکل و مواد مخدر هم می توانند باعث ایجاد مسمومیت گردند.
• تشخیص و درمان مسمومیت:
آسیب های ناشی از مسمومیت بستگی به نوع و مقدار سم داشته و به صورت های متفاوتی می توانند مشاهده گردند.بنابراین بهتر است مسموم را برای دریافت مراقبتهای پزشکی ارجاع داد.سموم می توانند از راههای گوناگونی مثل بلعیدن، استنشاق، جذب از طریق پوست، به روش تزریق و یا پاشیده شدن به چشم وارد بدن شوند.در صورت ورود سموم به جریان خون، پخش سریع آنها در بدن امکان پذیر می شود. علایم مسمومیت به اشکال گوناگون و بسته به نوع سم و شیوه ورود به بدن ظاهر می شوند. گاهی ممکن است این علایم به طور دیررس بروز کنند.
شناسایی سم مربوطه در کلیه موارد مسمومیت به پزشک کمک خواهد کرد. اگر مصدوم و اطرافیان او از نوع سم بی اطلاع باشند باید در محیط اطراف او به دنبال یافتن سرنخ هایی منجمله قرصها و بسته های دارویی و یا بوی الکل در تنفس باشید. با مراجعه و یا تماس با مراکز درمانی مسمومیت ها، می توانید اطلاعات زیادی در اینگونه موارد بدست آورید. مطالب این بخش در رابطه با مسمومیت حاد بیان شده است چرا که معمولا امداد گران با این گونه موارد روبرو می شوند.
علایم مسمومیت های حاد عمومی به صورت ناگهانی پدیدار می شوند و بر عکس آن در موارد مسمومیت مزمن(مثلا به علت مواجهه با سرب)اینگونه علایم به تدریج و طی یک دوره زمانی طولانی آشکار خواهند شد.استفراغ در خیلی از موارد مسمومیت ها شایع می باشد که همین امر نیز خطراتی ایجاد می کند چرا که ممکن است فرد مسموم دچار خفقان شده و یا اینکه مواد استفراغی طی عمل دم به علت استنشاق وارد دستگاه تنفس گردند.
• اولویت های کمک های اولیه:
– راههای هوایی مسمومین بیهوش شده را باز کرده ، وضعیت گردش خون ، تنفس و راه هوایی را مداوماً تحت کنترل داشته باشید.
– از ضایعات آتی پیشگیری نمایید.
الف) سم بلعیده شده: از آنجایی که به دنبال ایجاد استفراغ ممکن است آسیب های دیگری اضافه شوند پس سعی در تحریک استفراغ نداشته باشید.
ب) سم استنشاق شده: مصدوم را از خطرات محیطی محافظت کرده و در تماس با هوای آزاد قرار دهید. البته متوجه حفظ سلامت خود نیز باشید.
ج) سم جذب شده: مواد شیمیایی باقی مانده روی پوست و یا درون چشم را (مثلا با شستشوی با آب فراوان )پاک نمایید.
– از درمان های امدادی مناسب بهره بگیرید.
منبع: مباني كمك هاي اوليه ، ترجمه:دكتر نادر سيد رضوي.
انتشارات:مؤسسه آموزش عالي علمي كاربردي هلال ايران. چاپ اول.1383.
