يكي از مشكلات عمده بهداشت در زمان ما گسترش استعمال دخانيات در جامعه مي‌باشد كه اين خود بعنوان يكي از شايع ترين عوامل مرگ و مير در جهان 
شناخته شده، چرا كه مصرف اين مواد عامل 25 بيماري كشنده از جمله سرطان ها و بيماري هاي قلبي و عروقي و غيره مي‌باشند و انتظار مي‌رود در سال هاي آينده بزرگترين و بيشترين عامل مرگ و مير و كاهش طول عمر باشد.
همچنين در صورت ادامه روند رو به بالاي مصرف دخانيات در جهان طي 20 سال آينده ساليانه 10 ميليون مرگ ناشي از بيماريهاي مرتبط با استعمال دخانيات بروز مي‌نمايد كه بيش از 70 درصد اين مرگ ها در كشورهاي در حال توسعه از جمله ايران اتفاق مي‌افتد.
طي سال هاي اخير مصرف انواع مختلف مواد دخاني مانند قليان به طور گسترده در جامعه شايع شده است كه نقش خاصي را در ورود جوانان و نوجوانان در عرصه استعمال دخانيات ايفا مي‌كند كه مي‌بايست اين گروه از افراد جامعه در زمينه عدم مصرف اينگونه مواد با توجه به زيان هايي كه در آينده گريبانگير آنها خواهند شد بكوشند و از مصرف آنها اجتاب كنند.
بروز بيماري ها و مرگ و مير ناشي از مصرف دخانيات و استنشاق تحميلي دود آنها از جمله سرطان ها- بيماري هاي قلبي و عروقي و حساسيت ها:
در اين زمينه ساليانه 4 ميليون نفر جان خود را در دنيا از دست مي‌دهند و اگر روند استعمال به اين گونه ادامه يابد 500 ميلين نفر از جمعيت فعلي دنيا در نهايت به علت مصرف دخانيات خواهند مرد كه نيمي از اينها را كودكان و نوجوانان تشكيل مي‌دهند.
زيان هاي اقتصادي ناشي از مصرف دخانيات:
در اين راستا همين بس كه مصرف داخلي (در ايران) 50 ميليارد نخ سيگار به طور متوسط سالانه 1000 ميليارد تومان صرف خريد و دود شدن اين حصول و 2000 تا 3000 ميليارد تومان صرف بيماري هاي مرتبط با آن مي‌گردد.
زيان هاي اجتماعي ناشي از مصرف دخانيات:
مصرف سيگار نوعي اعتياد است ولي متاسفانه اين مسئله به مرور در جامعه جا افتاده و قابل قبول‌ترين عمل خلاف عرف محسوب مي‌شود، متاسفانه عادت به مصرف سيگار زمينه ساز بروز اعتياد به مواد مخدر، الكل، فقر، بزهكاري علي‌الخصوص در جوانان و نوجوانان مي‌گردد.
زيان هاي زيست محيطي ناشي از دخانيات:
از بين رفتن خاك، تخريب جنگل ها و آلودگي آب هاي زيرزميني و هوا از جمله مضرات زيست محيطي دخانيات مي‌باشد. مصرف مواد مغذي خاك توسط گياه توتون موجب عاري شدن خاك از اين مواد شده و از طرفي موجب جذب آفت ها مي‌گردد و استفاده از انواع كودهاي شيميايي و آفت‌كش‌ها آلودگي هاي آب هاي زير زميني را بدنبال دارد، از طرفي مقدار زيادي از درختان براي سوخت در عمل آوردن توتون از بين مي‌روند.
استعمال هر نخ سيگار باعث كوتاه شدن 7 روز از عمر مي‌گردد.
اثرات تحميلي دود سيگار نيز كمتراز عوارض ناشي از استعمال آن نمي‌باشد.
آنچه بايد بدانيم:
– دخانيات شايع ترين عامل قابل پيشگيري مرگ و مير در جهان مي‌باشد. (5/12 درصداز كل مرگ ها)
– در تركيب دود سيگار 4000 نوع ماده شيميايي و سم وجود دارد كه استنشاق آن موجبات خطر مصرف‌كنندگان و اطرافيان را ايجاد مي‌كند.
– 25 نوع بيماري خطرناك از جمله سرطان ها و بيماري هاي قلب و عروق- ريه- كبد- گوارش- جنين و نازايي مرتبط با استعمال دخانيات مي‌باشد.
– بروز 50 هزار مرگ در ايران و يا در هر 8 ثانيه يك مرگ در جهان ناشي از مصرف دخانيات شدت خطر دخانيات را روشن مي‌كند.
– هزينه‌هاي قابل محاسبه ناشي از مصرف دخانيات در ايران 1000 ميليارد تومان ناشي از مصرف سيگار و دود شدن آن و 3000 – 2000 ميليارد تومان صرف درمان بيماري هاي ناشي از مصرف مي‌باشد.
– نوجوانان و جواناني كه مبادرت به استعمال دخانيات مي‌كنند احتمال مبتلا شدن آنها به سرطان ريه 22 مرتبه بيشتر از افراد غيرسيگاري مي‌باشد و 20 تا 25 سال زودتر از همسالان خود مي‌ميرند.
– استعمال دخانيات باعث بوجود آمدن نوزاد معلول و ناقص‌الخلقه و كم وزن گردد.
– استعمال دخانيات باعث افزايش ضربان قلب، افزايش فشارخون و خطر ابتلا به بيماري هاي فشار خون بالا و گرفتگي عروق و نهايتاً ايجاد حمله قلبي و سكته مي‌شود.
– استعمال دخانيات خطر ابتلاء به زخم معده را افزايش داده و درمان آن در افراد سيگاري به سختي انجام مي‌گيرد.
– استعمال دخانيات در درازمدت باعث تأثيرگذاري بر روي پوست شده و آنها را خشك، شكننده، تغيير رنگ به قهوه‌اي متمايل به زرد مي‌كند.
منبع خبر: وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
