واسکولیت (به انگلیسی: Vasculitis) به گروه وسیعی از بیماریهای التهابی رگهای خونی (سرخ‌رگ‌ها، سیاه‌رگ‌ها و مویرگ‌ها) اطلاق می‌شود.[۱] گاه واسکولیت اولیه‌است که بیماری بر اساس در گیری رگهای خونی به وجود می‌آید و گاه واسکولیت به عنوان یکی از تظاهرات بیماری دیگری است مثلا در لوپوس ما ممکن است واسکولیت داشته باشیم که واسکولیت ثانویه‌است.
نامگذاری و طبقه بندی واسکولیتها بیشتر برحسب نوع و محل رگ درگیر انجام می‌شود.این بیماریها نه مسری هستند و نه می‌توان مانع از ایجادآنها شد.
پاتوژنز
- کمپلکس‌های ایمنی
- آنتی بادی‌های ضد سیتو پلاسم نوتروفیلها (ANCA)
تغییرات قابل مشاهده در نمونه‌های بیوبسی بافت نشانگر وجود التهاب در دیواره رگ و درجات متفاوتی از تخریب آن هستند. التهاب دیواره عروق ممکن است موجب تشکیل لخته‌های خونی در دیواره رگ که باعث باریک شدن یا انسداد آن می‌گردد، افزایش نفوذپذیری رگها که موجب افزایش آب میان بافتی و تورم عضو مجاور رگ می‌شود، و با شیوع کمتری پارگی عروق و خونریزی می‌تواند باعث تخریب نسج گردد.
طبقه بندی
۱. درگیری در عروق بزرگ : آرتریت تمپورال (Giant cell arteritis)، آرتریت تاکایاسو
۲. درگیری در عروق متوسط : پلی آرتریت ندوزا (PAN)، نشانگان کاوازاکی، پلی آنژئیت میکروسکوپی، گرانولوماتوز وگنر
۳. درگیری در عروق کوچک و کاپیلار : پورپورای هنوخ شوئن لاین، سندرم چرگ اشتراوس (Churg–Strauss syndrome)، بیماری بورگر.
تظاهرات بالینی
علایم بالینی متنوع بوده به نوع و محل رگهای درگیر بستگی دارد. تظاهرات سیستمیک اغلب مانند تب، کاهش وزن و خستگی می‌باشد. تغییرات آزمونهای آزمایشگاهی (ESR;CRP) نشان دهنده التهاب می‌باشند. علائم موضعی مثلا در پلی آرتریت ندوزا زخمهای پوستی و نفریت، در گرانولوماتوز وگنر سینوزیت و در آرتریت تمپورال سردرد داریم.
درمان
درمان واسکولیتها طولانی و پیچیده‌است. درمان بستگی به نوع واسکولیت دارد ولی اصولا بر کورتیکواستروئیدها مانند پردنیزولون و داروهای سرکوبگر ایمنی مانند سیکلوفسفاماید استوار است.
منابع
- ↑ . Retrieved on 2009-01-08.
- واشنگتن، درمانهای طب داخلی. تهران ۲۰۰۷
- ویکی‌پدیا
