كاندوم يك وسيله پيشگيري از بارداري و يك روش سد كننده موضعي و از جنس لاتكس مي‌باشد كه به طور شايع توسط آقايان به عنوان يك روش موثر براي جلوگيري از بارداري استفاده مي‌شود.
اين وسيله پوششي علاوه بر پيشگيري از بارداري، از انتقال بسياري از بيماريهايي كه قابل انتقال از طريق تماس جنسي مي‌باشند نظير ايدز، ويروس HIV ، بيماريهاي مقاربتي نظير هرپس ژنيتال،كلاميديا،تريكوموناس، سوزاك، سيفليس و … جلوگيري مي‌كند.
كاندوم در حال حاضر تنها روش قابل برگشت و موثر در جلوگيري از بارداري براي مردان است و اگر زوجين به خوبي از اين روش استفاده كنند، احتمال خطر بارداري با آن كاهش مي‌يابد.
كاندوم در طرح‌ها، اندازه‌ها و رنگهاي متنوع وجود دارد.
در صورتي كه از كاندوم به طور صحيح استفاده شود ميزان اثربخشي آن در حدود 97 درصد است.
● مكانيسم عمل
الف: بعنوان يك لايه محافظتي از ريختن مايع مني به داخل واژن جلوگيري مي‌كند.
ب: از رسيدن اسپرم به تخمك ممانعت مي‌كند.
● مزايا
1. جلوگيري از انتقال بيماري قابل انتقال از طريق تماس جنسي و افزايش ميزان سلامتي افراد جامعه .
2. كاهش خطر بروز سرطان دهانه رحم در زنان
3. قابل استفاده در هر گروه سني
4. كمك به جلوگيري از انزال زودرس
5. نداشتن عوارض هورموني
6. استفاده آسان و نداشتن عوارض موضعي و عمومي
7. قابل استفاده در دوران شيردهي و بدون تأثير بر روي شير مادر
8. دسترسي آسان (بطور رايگان در مراكز بهداشتي و درماني سراسر كشور توزيع مي‌شود)
9. امكان برگشت پذيري باروري
* استفاده از كاندوم‌هايي كه داراي مواد اسپرم كش مي‌باشند، ميزان اثر بخشي كاندوم را بالا مي‌برد.
* در صورت بروز بارداري با كاندوم‌هايي كه حاوي اسپرم‌كش هستند، اين مواد باعث ناهنجاريهاي جنيني نخواهد شد.
● معايب
1. ايجاد حساسيت در بعضي از افراد (بروز عوارض آلرژيك)
2. به دليل كاهش حس لامسه منجر به كاهش لذت جنسي در افراد مي‌شود
3. بايد بلافاصله پس از نعوظ (Erection) استفاده شود.
4. احتمال خروج خودبخود آن
5. احتمال پاره شدن و سوراخ بودن آن
6. افزايش ضريب خطا بعلت استفاده نادرست از آن و بالا رفتن ميزان باروري
● موارد منع مصرف
– حساسيت به جنس لاتكس كاندوم و بروز خارش‌هاي شديد در هر يك از زوجين
– ناهنجاريهاي دستگاه تناسلي
● توصيه هاي لازم
– كاندوم يكبار مصرف مي‌باشد و پس از هر بار استفاده بايد دور انداخته شود.
– قبل از استفاده از كاندوم از سالم بودن و سوراخ نبودن آن مطمئن شويد.
– كاندوم در هنگام نعوظ و قبل از انجام تماس جنسي بايد استفاده شود.
– بلافاصله پس از انزال مني براي خروج كاندوم اقدام شود.
– هنگام استفاده از كاندوم، قسمت انتهاي آن را كه باريك‌تر است براي ريختن مني بايد آزاد گذاشت.
– در حين استفاده از كاندوم مواظب باشيد با ناخن يا انگشتر تماس پيدا نكند و پارگي و يا سوراخ در كاندوم ايجاد نشود.
– از كرمهاي چرب كننده نظير وازلين – روغنهاي نباتي و گياهي يا ژل لوبريكانت براي چرب كردن كاندوم استفاده نكنيد زيرا باعث افزايش پارگي كاندوم مي‌شود.
– اگر همسر مرد از كرمهاي طبي واژينال استفاده مي‌كند بايد مصرف اين كرم‌ها پس از تماس جنسي صورت گيرد زيرا احتمال پارگي كاندوم با آن افزايش مي‌يابد.
– دقت كنيد حتماً كاندوم پس از انزال خارج شود و در واژن باقي نماند.
– كاندوم‌هايي كه تغيير شكل يافته‌اند يا تغيير رنگ داده‌اند قابل استفاده نيستند (تاريخ مصرف بر روي جعبه آن درج شده است).
– حتماٌ به تاريخ مصرف كاندوم‌ها توجه شود. به هيچ وجه از كاندوم‌هاي تاريخ مصرف گذشته استفاده نكنيد.
– كاندوم‌ها را در جاي خنك، تاريك و خشك نگهداري كنيد.
– كاندوم ها را نبايد در معرض نور آفتاب – گرما- رطوبت – لامپ فلوئورسانس و اشعه ماوراء بنفش قرار داد.
– اگر به سوراخ شدن كاندوم شك داشتيد يا كاندوم پاره شد، بلافاصله از روش‌هاي اورژانس پيشگيري از بارداري استفاده كنيد
– هرگز از وسايلي نظير كيسه فريزر يا نايلون بعنوان وسيله پوششي استفاده نكنيد.
– امروزه انواع مختلفي از كاندوم با نامهاي تجاري گوناگون وجود دارند كه داراي كرمهاي تأخيري مي‌باشند. اين كاندوم‌ها ضمن جلوگيري از انزال زودرس، باعث تحريك بيشتر مي‌شوند و لذتي طولاني ايجاد مي‌كنند.
– كاندوم‌هاي زنانه‌اي نيز وجود دارند كه معمولاً استفاده از آن ها در ايران شايع نيست.
– كاندوم‌هاي زنانه سايزهاي مختلف دارند و براي استفاده از آن بايد از آموزشهاي كافي برخوردار بود.
– چنانچه افرادي كه طرز استفاده از كاندوم‌هاي متداول را نمي‌دانند مي‌توانند از مراكز بهداشتي و درماني مشاوره بگيرند.
گردآوري: طاهره ثابت- كارشناس مامايي
منبع خبر : مركز بهداشت و درمان دانشگاه تهران
