موارد مصرف: اين دارو بهعنوان دارويانتخابي در درمان پنوموني ناشي ازپنوموسيستيس كاريني و نيز درمانتوكسوپلاسموز و نوكاردياز و تشديد حادبرونشيت مزمن مصرف ميشود.همچنين، كوتريموكسازول در درمانعفونتهاي مجاري ادرار و عفونت گوشمياني ناشي از ميكروارگانيسمهايحساس در كودكان مصرف ميشود.
مكانيسم اثر: سولفوناميدها بهطوررقابتييك آنزيم باكتريايي را كه مسئول داخلكردن اسيد پاراآمينوبنزوئيك درساختمان اسيد دي هيدروفوليك است،مهار ميكنند. تريمتوپريم با اتصال بهآنزيم دي هيدروفولات ردوكتاز باكتري،آن را بهطورقابل برگشت مهار مينمايد.
فارماكوكينتيك: سولفامتوكسازول بهآهستگي و تقريب بهطور كامل از راهخوراكي جذب ميشود. تريمتوپريم نيزبخوبي از راه دستگاه گوارش جذبميشود. هر دو دارو بهطور گسترده دربافتها منتشر ميشوند. دفع هر دو داروعمدت كليوي است. نيمه عمرسولفامتوكسازول 12 – 6 ساعت و نيمهعمر تريمتوپريم 10 ـ 8 ساعت است.
موارد منع مصرف: اين دارو در صورتابتلاي بيمار به نارسايي كبدي يا كليوي وپورفيري نبايد مصرف شود.
هشدارها: 1 ـ كوتريموكسازول در صورتابتلاي بيمار به عيب كار كليه يا كبد،اختلالات خوني، كمبود G6PD و درسالخوردگان بايد با احتياط فراوانمصرف شود.
2 ـ در طول درمان درازمدت باكوتريموكسازول، انجام آزمون شمارشسلولهاي خون بهطور منظم توصيهميشود.
3 ـ مصرف اين دارو در نوزادان با سنكمتر از 6 هفته توصيه نميشود (مگر درپيشگيري يا درمان پنوموني ناشي ازپنوموسيس تيس).
عوارض جانبي: تهوع، استفراغ، بثوراتجلدي (از جمله سندرم استيونس ـجانسون، نكروليزسمي اپيدرم وحساسيت به نور كه در اين موارد بايدمصرف دارو را فور قطع كرد)، اختلالاتخوني (شامل كاهش نوتروفيلها وپلاكتهاي خون، ترومبوسيتوپني، بندرتآگرانولوسيتوز و پورپورا كه در اين مواردبايد مصرف دارو را فور قطع كرد) وبندرت واكنشهاي آلرژيك، اسهال، التهابزبان، استوماتيت، بياشتهايي، دردمفاصل، درد عضلات با مصرف اين داروگزارش شدهاند.
تداخلهاي دارويي: در صورت مصرفهمزمان كوتريموكسازول با تيوپنتال،وارفارين و داروهاي ضد ديابت گروهسولفونيل اوره، اثر اين داروها افزايشمييابد. در صورت مصرف همزمان ايندارو با فنيتوئين، پيريمتامين ومتوتركسات اثر ضد فولات اين داروهاافزايش مييابد. خطر بروز سميت كليويناشي از سيكلوسپورين در صورتمصرف همزمان با كوتريموكسازولافزايش مييابد. اثر اين دارو توسط پتاسيمآمينوبنزوات (PABA) كاهش مييابد.
نكات قابل توصيه: 1 ـ در طول مصرف ايندارو بيمار بايد مايعات به اندازه كافيدريافت كند.
2 ـ احتمال بروز واكنشهاي حساسيت بهنور در بيماران وجود دارد. بيمار بايد ازقرار گرفتن در معرض نور شديد آفتابخودداري كند.
3 ـ در صورت بروز سرگيجه بايد احتياطكرد.
4 ـ در صورت بروز اختلالات خوني يابثورات جلدي، بايد بلافاصله مصرف دارورا قطع كرد.
مقدار مصرف
خوراكي:
بزرگسالان: بهصورت خوراكي 2 قرصهر 12 ساعت است كه در عفونتهاي شديدتا 3 قرص هر 12 ساعت افزايش مييابد. درصورتي كه طول درمان بيش از 14 روزباشد، اين مقدار يك قرص هر 12 ساعتميباشد. كوتريموكسازول در درمانپنوموني ناشي از پنوموسيس تيس كارينيبه مقدار 120mg/kg/day در 4 ـ 2 دوزمنقسم به مدت 14 روز مصرف ميشود.
كودكان: بهصورت خوراكي هر 12ساعت،در كودكان با سن 6 هفته تا 5 ماهيك قرص كودكان، در كودكان 6 ماه تا 5سال 2 قرص كودكان و در كودكان 12 ـ 6سال 3 قرص كودكان مصرف ميشود.
تزريقي:
بزرگسالان: مقدار مصرف كوتريموكسازولاز راه انفوزيون وريدي 960 ميليگرم (حاوي800 ميليگرم سولفامتوكسازول و 160ميليگرم تريمتوپريم) هر 12 ساعت ميباشدكه اين مقدار در عفونتهاي شديد تا 1/44 گرم هر12 ساعت افزايش مييابد.
كوتريموكسازول در درمان پنومونيناشي از پنوموسيس تيس كاريني، از راهخوراكي يا انفوزيون وريدي به مقدار120mg/kg/day در 4 ـ 2 مقدار منقسم براي14 روز مصرف ميشود.
كودكان: كوتريموكسازول از راهانفوزيون وريدي در كودكان به مقدار36mg/kg/day در 2 مقدار منقسم مصرفميشود كه در عفونتهاي شديد اين مقداربه 54mg/kg/day افزايش مييابد.
اشكال دارويي:
For Infusion: (Sulfamethoxazole 400mg+ Trimethoprim 80mg) / 5ml
Pediatric Tablet: Sulfamethoxazole100mg + Trimethoprim 20mg
Suspension: (Sulfamethoxazole 200mg+ Trimethoprim 40mg) / 5ml
Tablet: Sulfamethoxazole 400mg +Trimethoprime 80mg