موارد مصرف: فنيتوئين در كنترل تمامانواع صرع به غير از حملات صرع كوچك،درد عصب سه قلو، حمله مداوم صرعي،آريتمي قلبي و نيز براي تسريع در التيامزخمها (بصورت موضعي) بكار ميرود.
مكانيسم اثر: اين دارو در غلظتهايدرماني با انسداد كانالهاي سديم و مهارايجاد پتانسيلهاي عمل تكراري اثر ضدتشنج خود را اعمال ميكند. فنيتوئينهمچنين آزاد شدن سروتونين ونوراپينفرين را مهار كرده و بر غلظتساير واسطههاي عصبي تأثير ميگذارد.
فارماكوكينتيك: جذب خوراكي اشكالمختلف فنيتوئين آهسته و متغير است.جذب فنيتوئين در تزريق داخل عضلانيغير قابل پيشبيني است و مقداري از دارودر عضله رسوب ميكند. به همين دليل اينروش تجويز توصيه نميشود. در كبدمتابوليزه شده و از طريق ادرار دفعميشود. متابوليسم اين دارو وابسته بهمقدار داروي مصرفي بوده و اشباعپذيراست. نيمه عمر اين دارو بطور متوسط 24ساعت است.
موارد منع مصرف: در صورت وجودپورفيري، اختلالات بافت هدايتي قلب،برادي كاردي سينوسي، بلوكسينوسي ـدهليزي، بلوك قلبي درجه 2 و 3، سندرماستوك ـ آدامز نبايد مصرف شود.
هشدارها: 1 ـ در صورت مقدار مصرفزياد دارو، ممكن است متابوليسم كبدياشباع شود و غلظت پلاسمايي دارو ازمحدوده درماني فراتر رفته و سميت بروزكند.
2 ـ در صورت وجود نارسايي كبدي، كميفشار خون يا نارسايي قلبي بايد با احتياطمصرف شود.
3 ـ اين دارو ممكن است غلظت پلاسماييكلسيم را كاهش داده و در نتيجه،راشيتيسم و استئومالاسي بروز كند.
4 ـ تزريق وريدي فني توئين با سرعتبيش از 50 ميليگرم در دقيقه ممكن استمنجر به كلاپس قلبي ـ عروقي همراه باآريتمي، كمي فشار خون، تضعيف CNSوتغييراتي در عملكرد تنفسي (ازجمله توقفتنفسي) گردد.
عوارض جانبي: تهوع، استفراغ، اغتشاششعور، سرگيجه، سردرد، رعشه،عصبانيت، بيخوابي، ندرت ديسكينزي،نوروپاتي محيطي، عدم تعادل، اختلال درتكلم، حركات مداوم و غيرارادي چشم بهعقب و جلو، تاري ديد، بثورات جلدي،بزرگ شدن تركيب صورت، پرمويي، آكنه،تب و هپاتيت، اريتم مولتي فرم، نكروزپوست، لنفادنوپاتي و هيپرتروفي لثهها ازعوارض جانبي دارو هستند.
تداخلهاي دارويي: اين دارو غلظتپلاسمايي كلونازپام، كاربامازپين ووالپروات را كاهش و غلظت پلاسماييفنوباربيتال را افزايش ميدهد. گاهي اوقاتنيز غلظت پلاسمايي اتوسوكسيميد وپريميدون را كم ميكند. اسيد استيلساليسيلك، داروهاي ضد باكتريايي شاملكلرامفنيكل، سيكلوسرين، ايزونيازيد،كوتريموكسازول و مترونيدازول و نيزفلوكستين، ديلتيازم، نيفديپين و سايمتيدينغلظت پلاسمايي فنيتوئين را زياد ميكنند.اين دارو متابوليسم وارفارين را كاهشميدهد كه احتمالا اثر ضد انعقادي آنكاهش مييابد. داروهاي ضد افسردگي وضد جنون با كاهش آستانه تشنج، با اثرضد تشنجي اين دارو مقابله ميكنند.فنيتوئين غلظت پلاسمايي داروهاي ضدافسردگي سه حلقهاي را كاهش ميدهد.متابوليسم سيكلوسپورين توسطفنيتوئين تسريع شده و در نتيجه غلظتپلاسمايي آن كاهش مييابد. فنيتوئينمتابوليسم داروهاي ضدبارداري خوراكيرا افزايش و در نتيجه اثر آنها را كاهشميدهد.
نكات قابل توصيه: 1 ـ از قطع ناگهانيمصرف اين دارو اجتناب ميشود.
2 ـ در نارسايي كبدي مقدار مصرف داروكاهش يابد.
3 ـ به منظور كاهش تحريك گوارشيميتوان دارو را با غذا يا شير مصرف كرد.
4 ـ رعايت بهداشت دندانها و مراجعه منظمبه دندانپزشك، تا حدي از حساس شدن،خونريزي و بزرگ شدن لثهها جلوگيريميكند.
5 ـ مصرف فنيتوئين در دوران بارداري،موجب افزايش خطر خونريزي كشنده در24 ساعت اول تولد در نوزاد ميگردد. باتجويز ويتامين K قبل از زايمان به مادر وبه نوزاد در موقع تولد، ميتوان اين خطر راكاهش داد.
6 ـ تجويز دارو از راه تزريق داخلعضلاني توصيه نميشود.
7 ـ توصيه ميشود كه فنيتوئين سديمتزريقي به مايعات حجيم تزريقي وريدياضافه نشود يا با ساير داروها مخلوطنگردد چون ممكن است رسوب نمايد.
8 ـ از نشت دارو به بافتهاي اطراف رگاجتناب شود زيرا خاصيت قلياييفنيتوئين زياد بوده و به بافت آسيبميرساند.
مقدار مصرف:
خوراكي:
بزرگسالان: ابتدا mg/kg/day 3-4 ياmg/day 150-300 بصورت يكجا يا در دومقدار منقسم مصرف ميشود كه درصورت نياز به mg/day 300-400 و ياحداكثر 600mg/day افزايش مييابد.
كودكان: در كودكان mg/kg/day 5-8 دريك يا دو مقدار منقسم و حداكثر 300 ميليگرم تجويز ميشود.
تزريقي:
بزرگسالان: انفوزيون يا تزريق آهستهداخل وريدي براي كنترل صرع مداوم، بهميزان 15mg/kg (سرعت تزريق بيش از50mg/min نباشد) توصيه ميشود. مقدارمصرف نگهدارنده 100 ميلي گرم كه هر8ـ6 ساعت تجويز ميگردد.
كودكان: ميزان تجويز اوليه 15mg/kgميباشد.
اشكال دارويي:
Capsule: 50 mg, 100 mg
Injection: 250 mg/ 5 ml
Suspension:30 mg/ 5 ml
Topical Cream: 1%