موارد مصرف: فنتانيل يك ضد درد مخدراست كه به عنوان داروي ضد درد هنگام‌عمل جراحي، افزايش بيهوشي و تضعيف‌تنفس در هنگام تنفس كمكي و دردهاي‌مزمن سرطاني مصرف مي‌شود.
مكانيسم اثر: ضد دردهاي مخدر با اتصال‌به گيرنده‌هاي خاصي در CNS باعث تغييردر دريافت و پاسخ به تحريكات دردمي‌شوند. آزاد شدن واسطه‌هاي عصبي ازاعصاب آوران حساس به تحريكات‌دردناك احتمالا با اين داروها كاهش يافته‌يا مهار مي‌شود.
فارماكوكينتيك: فنتانيل براحتي از سدخوني ـ مغزي عبور مي‌كند. تجمع فنتانيل‌در بافت‌هاي چربي ممكن است باعث‌طولاني شدن طول اثر دارو شود.متابوليسم دارو كبدي است. فنتانيل نيمه‌عمر سه مرحله‌اي دارد و نيمه عمر دفعي‌آن 3/6 ساعت است. زمان شروع اثر داروحدود 15 ـ 7 دقيقه بعد از تزريق عضلاني و2 ـ 1 دقيقه بعد از تزريق وريدي است و طي30 ـ 20 دقيقه بعد از تزريق عضلاني و 5 ـ 3دقيقه بعد از تزريق وريدي به حداكثر اثرخود مي‌رسد. دفع دارو عمدت كبدي است.
هشدارها: 1 ـ در صورت وجود عيب كاركبد بايد با احتياط فراوان تجويز شود.
2 ـ داروهاي ضد درد مخدر باعث تشديدضعف تنفسي مي‌شوند.
عوارض جانبي: برادي كاردي، كاهش‌فشارخون و ضعف تنفسي طي و بعد ازعمل جراحي از عوارض شايع و مهم‌فنتانيل هستند.
تداخل‌هاي دارويي: مصرف همزمان‌فنتانيل با بنزوديازپين‌ها، داروهاي‌تضعيف كننده CNS و داروهاي مهار كننده‌آنزيم‌هاي كبدي باعث تشديد عوارض‌جانبي دارو مي‌شود.
نكات قابل توصيه: 1 ـ هنگام تجويز داروبايد امكانات لازم براي كنترل علائم‌مسموميت احتمالي با دارو از جمله‌آنتاگونيست‌هاي مواد مخدر در دسترس‌باشد.
2 ـ تزريق وريدي دارو بهتر است‌به‌صورت آهسته و طي حداقل 2 ـ1 دقيقه‌صورت گيرد.
3 ـ اگر چه مصرف همزمان بنزوديازپين‌هاممكن است باعث بهبود بيهوشي گردد،احتمال افزايش ضعف تنفسي و يا كاهش‌فشار خون بايد در نظر گرفته شود.
4 ـ مصرف متناوب دارو ممكن است باعث‌ايجاد تحمل به اثرات دارو وابستگي واعتياد شود.
مقدار مصرف:
بزرگسالان: در صورت تنفس خود به‌خودي به ميزان 200 ـ 50 ميكروگرم درداخل وريد تزريق مي‌شود و سپس درصورت نياز 50 ميكروگرم تجويزمي‌گردد. در تنفس كمكي به ميزان
3/5 ـ 0/3 ميلي گرم تجويز كه در صورت‌نياز 200 ـ 100 ميكروگرم اضافه مي‌شود.
به‌عنوان داروي قبل از بيهوشي 1/4mcg/kgـ 0/7 نيم تا يك ساعت قبل از جراحي تزريق‌عضلاني مي‌شود. بعد از عمل جراحي نيزهمين مقدار با فاصله زماني 2 ـ 1 ساعت (درصورت نياز) تزريق مي‌شود.
كودكان: در كودكان در صورت تنفس خودبه خودي به ميزان mcg/kg 5 ـ 3 تزريق‌وريدي مي‌شود كه در صورت نياز به ميزان1mcg/kg اضافه مي‌شود. در صورت تنفس‌كمكي به ميزان 15 ميكروگرم تجويز كه درصورت نياز 3mcg/kg ـ 1 به آن افزوده‌مي‌گردد.
اشكال دارويي:
Ascitrate:
Injection : 0.5 mg/ 10ml
