آلزايمر شايعترين نوع زوال عقل (دمانس) مي‌باشد كه به علت برخي اختلالات، عملكرد مغز را مختل مي‌كند. به بطور متوسط، از هر 10 سالمند بالاي 75 سال يك نفر به آلزايمر مبتلا مي‌شود كه با بالا رفتن سن و گذاشت از 70 سال، اين احتمال دو برابر افزايش مي‌يابد. بطوريكه تقريباً نيمي از جمعيت افراد بالاي 85 سال به اين بيماري مبتلا مي‌شوند.
● آلزايمر چيست؟
آلزايمر براي دومين بار در سال 1906 توسط دانشمند آلماني به نام آلديس آلزايمر شناسايي شد و پيش‌بيني شده است تا سال 2050 بيش از يكصد ميليون نفر در جهان به اين بيماري مبتلا شوند.
آلزايمر نوعي بيماري مغزي است كه با سرعت پايين رشد مي‌كند و از علائم آن اختلال حافظه و در مراحل شديدتر اختلال در قدرت استدلال، برنامه ريزي، تكلم و درك است. به گفته بسياري از دانشمندان ، آلزايمر به علت افزايش ميزان توليد يا ذخيره يك نوع پروتئين خاص در مغز به وجود آمده و منجر به مرگ سلولهاي عصبي مي‌شود. احتمال ابتلا به آلزايمر بعد از 70 سالگي به ميزان چشمگيري افزايش مي‌يابد به نحوي كه حدود 50 درصد از افراد بالاي 85 سال به اين بيماري مبتلا مي‌شوند.
● چه كساني به آلزايمر مبتلا مي‌شوند؟
عامل خطرناك در بروز اين بيماري، افزايش سن است كه رابطه مستقيم با آن دارد. هم اكنون 80 درصد افراد بالاي 65 سال به اين بيماري مبتلا مي‌باشند. عوامل ژنتيكي نيز در اين عارضه دخيل هستند. براساس آمار اعلام شده 5-2 درصد افراد بين 40 تا 50 سال به آلزايمر مبتلا مي‌شوند. كودكان والديني كه در سنين پايين نشانه‌هاي آلزايمر در آنها ديده مي‌شوند، 50 درصد بيش از ساير كودكان در معرض ابتلا به اين بيماري قرار دارند. همچنين افرادي كه به فشارخون بالا، بيماريهاي قلبي – عروقي ، ديابت و بالا بودن كلسترول خون مبتلا هستند. خطر ابتلا به آلزايمر آنها را بيشتر تهديد مي‌كند. به علاوه افرادي كه كمتر از هشت سال، تحصيل و آموزش داشته‌اند به علت فعاليت فكري و ذهني كمتر، در معرض اين بيماري قرار دارند. همچنين در همه بيماران مبتلا به سندرم داون تا پيش از 40 سالگي نشانه‌هاي تغيير عملكرد مغز و بيماري آلزايمر ديده مي‌شود.
● علائم بيماري آلزايمر
نشانه‌هاي بيماري آلزايمر در هر فردي با ديگري متفاوت است. با اين حال علائم مشتركي وجود دارد كه به تشخيص آن كمك مي‌كند. از آنجا كه بروز بيماري آلزايمر تدريجي است و با سرعت كمي رشد مي‌كند در نتيجه بسياري از خانواده‌ها اولين نشانه‌هاي بارز آلزايمر را با علائم افزايش سن اشتباه مي‌گيرند يا فكر مي‌كنند به علت استرس و فشار زياد كار دچار مشكل شده‌اند. اما زماني كه فراموشي و اختلال در حافظه، مانند از ياد بردن اتفاقات تازه مشاهده مي‌شود، بايد احتمال آن را داد كه چيزي بيش از افزايش سن تأثير گذار بوده است. در مجموع اختلال در حافظه كوتاه مدت از اولين نشانه‌هاي بروز آلزايمر است. براي نمونه فرد ممكن است به دفعات خاموش كردن اتو را فراموش كند يا مصرف داروها در زمان خود را به ياد نياورد. در ادامه فرآيند بروز آلزايمر تغيير محسوس در شخصيت را شاهد هستيم. فرد كمتر خودجوش مي‌شود، از تعاملات اجتماعي روزمره دوري مي‌كند و دل مرده و بي‌تفاوت مي‌شود. تغيير در رفتار و حالات مانند تندخويي، سردرگمي، اختلال در حافظه بلندمدت و پرخاشگري نيز به دنبال آن به وجود مي‌آيد. در چنين مواقعي با مراجعه به يك پزشك يا روانشناس و انجام آزمون‌هاي رفتاري- شناختي و يا اسكن مغز، مي‌توان از بروز بيماري اطمينان يافت. مرگ مرحله پاياني اين بيماري است كه معمولاً به علت ذات‌الريه يا حملات قلبي اتفاق مي‌افتد. پزشكان توصيه مي‌كنند در صورت بروز علائم زير به پزشك مراجعه شود:
1. فراموشي
2. دشواري در انجام كارهاي معمولي
3. مشكلات زباني و تكلم
4. آشفتگي زماني و مكاني
5. ضعيف شدن قدرت تصميم‌گيري
6. مشكل در فكر كردن
7. گم كردن لوازم و اشيا
8. تغيير در رفتار و حالات
9. تغيير شخصيت
10. ضعيف شدن قوه ابتكار
● علل بروز آلزايمر
دانشمندان تاكنون موفق به يافتن پاسخ دقيقي براي اين سوال كه علت بروز آلزايمر چيست؟ نشده‌اند. برخي دانشمندان جهش ژنتيكي موروثي را علت اصلي اين بيماري عنوان كرده‌اند. آنان معتقدند اين عارضه موجب افزايش ميزان توليد نوع خاصي از پروتئين در مغز مي‌شود كه به مرگ سلولهاي عصبي مي‌انجامد. بسياري از اين آزمايش‌ها فقط سعي در كاهش ميزان توليد اين پروتئين دارد تا شايد گامي در زمينه مقابله با آن باشد. از سويي ديگر عواملي چون ورزش، تحرك ذهني و رژيم غذايي معمولي را از راههاي جلوگيري مي‌دانند. زنان بيشتر از مردان به آلزايمر مبتلا مي‌شوند كه به علت طول عمر بيشتر زنان نسبت به مردان نيست.
● نحوه جلوگيري و مقابله با آلزايمر
بيشتر مطالعات نشان مي‌دهد كه فاكتورهايي چون رژيم غذايي، خطرات قلبي عروقي، مصرف داروهاي مختلف يا فعاليتهاي فكري و ذهني بيش از ديگر عوامل مي‌تواند در بروز جلوگيري از آلزايمر موثر باشد. رژيم غذايي شامل ميوه، سبزيجات، نان، گندم، روغن زيتون و ماهي مي‌تواند خطر ابتلا به آلزايمر را كاهش دهد. همچنين ويتامين‌هاي مختلفي مانند B12- B3- C و اسيدفوليك براي مقابله با آلزايمر توصيه شده‌اند.
عوامل موثر در افزايش بيماريهاي قلبي- عروقي مانند فشارخون بالا، سيگار، ديابت و كلسترول بالا خطر ابتلا به آلزايمر را افزايش مي‌دهد. به همين دليل، كنترل آنها توصيه شده است. فعاليتهاي فكري و ذهني نظير شطرنج، حل جدول، روابط اجتماعي روزانه و يادگيري زبان دوم بيش از مصرف داروها مي‌تواند در مقابله با آلزايمر موثر باشد.
● دورنماي آلزايمر
هم اكنون طول عمر مبتلايان به آلزايمر كاهش يافته است. متوسط عمر افرادي كه علائم آلزايمر در آنها شناسايي شده فقط هفت سال است و كمتر از سه درصد بيماران بيش از 14 سال زنده مي‌مانند. عواملي چون مصرف الكل، ديابت و مشكلات قبلي در كوتاه شدن عمر مبتلايان تأثيرگذار است. البته مردان مبتلا طول عمر كمتري نسبت به زنان دارند. آلزايمر معمولاً به شكل مستقيم منجر به مرگ نمي‌شود. بلكه مشكلات جانبي باعث مرگ مي‌شود. در هر حال تشويق بيماران به حضور در تعاملات اجتماعي روزمره، پياده روي، تمرين براي افزايش قدرت حافظه و تحرك جسمي تأثير قابل توجهي در افزايش طول عمر آنها دارد.
ترجمه : دكتر نسرين برازش منبع : medicinenet.com
منبع خبر:مرکزبهداشت و درمان دانشگاه تهران
