علائم آنفلوانزاي خوكي همانند علائم آنفلوانزاي انساني فصلي است و عبارتست از :
– تب، سرفه،گلودرد، سردرد
– لرز، كوفتگي بدن
– احساس خستگي
– همچنين اسهال و استفراغ در بعضي از بيماران
در خصوص موارد قطعي كشف شده در چندين كشور و ايالت‌هاي آمريكا، مساله انتقال پايدار انسان به انسان تقريباً مسجل گرديده است.
• نحوه انتقال ويروس آنفلوانزا از بيماران به افراد سالم و ابتلا آن:
احتمالاً نحوه انتقال ويروس آنفلوانزاي خوكي دقيقاً همانند ويروس آنفلوانزاي فصلي يعني بصورت انتقال از انسان به انسان مي‌باشد. تصور بر آن است كه راه اصلي انتقال ويروس از طريق عطسه يا سرفه افراد آلوده بطرف افراد سالم باشد (روش مستقيم). همچنين يك راه ديگر ابتلا افراد سالم، تماس دست آنها با اشياء و سطوحي است كه ويروس آنفلوانزا قبلاً بر روي آن سطوح قرار گرفته و سپس تماس دست آلوده شده با دهان يا بيني است ( راه اخير ابتلا، روش غير مستقيم ناميده مي‌شود)
• بيماريابي
عفونت با ويروس آنفلوانزاي H1N1 طيف وسيعي از علائم شبيه آنفلوانزا ايجاد مي‌كند ( اين علائم عبارتند از تب بالاي 8/37 درجه سانتي گراد- سرفه- گلودرد- درد عمومي بدن- سردرد- لرز- ضعف- تهوع- استفراغ- اسهال
در شرايط حاضر در كشور ما بيماريابي بر اساس تعاريف زير انجام مي‌شود:
1) مورد مشكوك:
بيمار داراي تب بالاي 8/37 درجه سانتي گراد به همراه گلودرد و يا سرفه Influenza-Like illness
در غياب يك عامل شناخته شده جز آنفلوانزا مشكوك به بيماري تلقي مي‌شود.
علاوه بر اين بيمار بايد يكي از معيارهاي اپيدميولوژيك زير را نيز دارا باشد.
الف) سفر به مناطق آلوده به H1N1 ظرف يك هفته قبل از شروع علائم
ب) تماس نزديك (كمتر از 2 متر) با بيمار مشكوك به آنفلوانزاي H1N1 يا مورد محتمل يا قطعي بيماري ظرف يك هفته قبل از شروع علائم
2) مورد محتمل
بيمار مشكوك كه در آزمايشگاه وجود ويروس آنفلوانزاي نوع A در او اثبات شده ولي ساب تايپ آن (H1N1) مشخص نيست.
3) مورد قطعي
بيماري كه در آزمايشگاه ساب تايپ ويروس آنفلوانزاي نوع A در او مشخص شده است .
• نمونه‌گيري
بايستي از تمامي موارد مشكوك به آنفلوانزاي H1N1 (به خصوص افراد داراي علائم شديد) نمونه‌برداري از گلو به عمل آيد
• دستورالعمل (توصيه‌هاي قابل تجديد نظر) كنترل عفونت:
در مناطقي كه به استناد اعلام مقامات مسئول بهداشتي در دانشگاههاي علوم پزشكي استان مربوطه بيماري آنفلوانزاي خوكي وجود داشته و انتقال بيماري تأييد گرديده است، توصيه‌هاي كنترل عفونت بايستي در كليه افراديكه داراي تب بالاي 8/37 درجه سانتي‌گراد و يكي از علائم:
– آبريزش بيني و يا احساس انسداد بيني
– گلودرد
– سرفه
باشند به مرحله اجرا گذارده شود.
چنانچه بيمار حائز علائم فوق در مناطقي ديده شود كه موارد انتقال آنفلوانزاي خوكي وجود ندارد، رعايت موازين كنترل عفونت‌هاي تنفسي در بيماران زير توصيه مي‌شود.
بيماران تب دار دچار علائم تنفسي كه حائز يكي از دو شرط ذيل نيز باشند:
– تماس نزديك (Close contacts) با مورد محتمل، مشكوك و يا قطعي آلوده به ويروس آنفلوانزاي خوكي H1N1)A )در طي 7 روز گذشته
– سابقه مسافرت در طي 7 روز گذشته به ايالات متحده آمريكا و يا كشورهاي ديگري كه يك يا چندين مورد قطعي بيماري آنفلوانزاي خوكي در آنها مشاهده شده است.
با گسترش بيماري و انتشار آن در كشورهاي متعدد، دو داده اپيدميولوژيك اخير در شناسايي موارد بالقوه بيماري عملي اهميت خود را از دست داده و لذا بايستي توصيه‌هاي كنترل عفونت براي كليه افراد تب‌دار دچار علائم تنفسي اجرا گردد. بمحض وقوع چنين وضعيتي، اين دستورالعمل و تعريف فوق براي شناسايي موارد مشكوك مورد تجديد نظر قرار خواهد گرفت.
• درمان
درمان بيماري آنفلوانزاي H1N1 با درمان آنفلوانزاي انساني تفاوتي ندارد
1) در صورتي كه بيمار با علائم معمول آنفلوانزا مانند تب-لرز- گلودرد- سرفه – سردرد- ميالژي – تهوع و استفراغ مراجعه كند به صورت علامتي (Symptomatic) و سرپايي درمان مي‌شود (بيمار بايد تا 2 روز پس ازبروز اولين علامت يا تا24 ساعت پس از برطرف شدن همه علائم بيماري (هركدام طولاني‌تر بود) در يك اتاق مجزا در منزل مراقبت شود و كمترين تماس را با ديگران داشته باشد.
براي اجتناب از بروز Rey syndrome از تجويز آسپيرين و يا داروهاي حاوي آسپيرين نظير بيسموت ساب ساليسيلات به افراد جوانتر از 19 سال داراي علائم آنفلوانزا خودداري كنيد.
2) اگر بيمار در سير بيماري دچار عوارض (Complications) ناشي از بيماري شود در اتاق ايزوله تنفسي با فشار منفي بستري شده و تحت مراقبت قرار مي‌گيرد.
3) مهمترين عوارض بيماري آنفلوانزا عبارتند از : سينوزيت- لارنژيت- اوتيت- پنوموني- برونشيت- آسم- ميوكارديت- آنسفاليت- ميوزيت- تشنج و سپسيس
• راههاي پيشگيري
شستشوي دستها
دستهاي خود را بكرات با آب و صابون شستشو دهيد خصوصاً بعد از آنكه عطسه يا سرفه مي‌كنيد. محلوهاي الكل‌دار جهت شستشوي دست (باختصار محلولهاي پايه الكلي) نيز به اندازه آب و صابون براي ضدعفوني كردن دستها موثر هستند. تا حد امكان از تماس دستهاي خود با چشمها، بيني و دهان خودداري كنيد. زيرا اجرام ويروسي از اين طريق وارد بدن شده و شما را مبتلا مي‌سازند.
رعايت آداب تنفسي
هنگام عطسه و سرفه با يك دستمال كاغذي، جلوي دهان و بيني خود را بپوشانيد. پس از مصرف، دستمال را به داخل سطل زباله بيندازيد و آنرا روي سطوح يا زمين رها نكنيد. اگر با كسي در تماس هستيد كه سرماخوردگي دارد با او دست ندهيد و روبوسي نكنيد. ويروس آنفلوانزا در اماكن عمومي وجود دارد و تماس با سطوحي مانند دستگيره اتوبوس و صفحه كليد كامپيوتر به راحتي شما را آلوده مي‌كند. اگر دستهاي خود را به دستگيره در يا اتوبوس زده‌ايد آن را به دهان و بيني خود نزنيد.
استراحت در منزل در صورت بيماري
اگر پس از يك مسافرت هوايي دچار بيماري تنفسي (علائم فوق) شده‌ايد، توصيه وزارت بهداشت آن است كه حتي‌الامكان از مرخصي استعلاجي استفاده نموده و در منزل نيز فاصله خود از ديگران را حفظ كنيد تا از ابتلا آنها به بيماري تنفسي پيشگيري نمائيد.
استفاده از دستكش براي خدمه پرواز
توصيه مي‌شود خدمه پروازها در زمان تماس مستقيم دستها با سطوحي كه ممكن است آلوده باشند مثلاً صندلي‌هاي هواپيما، سيني ها و ميزهاي جلوي بيماران و همچنين توالت‌هاي مورد استفاده افراد بيمار دستكش‌هاي يكبار مصرف و غيرقابل نفوذ به آب بپوشند.
بايد دقت شود كه با دستكش يا دستهاي شستشو نشده فاقد دستكش، هيچيك از نقاط صورت خود را لمس نكنند. كاربرد نادرست دستكش نيز مي‌تواند موجب افزايش انتقال ويروس به خدمه پرواز شود.
• توصيه هاي فعلي در صورت مواجهه با بيماران در فرودگاه و در هواپيما چيست؟
در طي شيوع همه‌گيري (طغيان)ها يا جهان‌گيري (پاندمي) آنفلوانزا، در صورتي كه يكي از پرسنل پرواز يا مسافران علائمي مشابه آنفلوانزا را پيش از پرواز بروز دهد، توصيه آن است كه از سوار شدن به هواپيما خودداري نمايند. در حاليكه اگر خدمه يا مسافري در حين پرواز علائم را بروز دهد، در حين عطسه يا سرفه بايد دهان و بيني خود را بپوشاند و حتي‌الامكان با دستمال كاغذي اين كار را انجام دهد و دستمال را به مجرد استفاده، در نزديكترين كيسه زباله انداخته و در صورتي كه قابل تحمل باشد از يك ماسك معمولي استفاده كند.
پس از پوشاندن بيني و دهان بهنگام عطسه و سرفه، يا تماس با اشيا، و مواد آلوده، دستها بايد شسته شوند. اگر فرد بروز دهنده علائم بيماري خلبان باشد لازم است كليه افراد داخل كابين خلبان از ماسك استفاده كنند.
• تجويز واكسن آنفلوانزاي فصلي سال 2009-2008
نمي‌توان پيش بيني كرد كه واكسن آنفلوانزاي فصلي موجود مربوط به سالهاي 2009-2008 سبب ايمني در مقابل آنفلوانزاي خوكي شود. ولي چنانچه در قسمتي از كشور هنوز ويروس آنفلوانزاي فصلي در گردش مي‌باشد تزريق واكسن آنفلوانزاي فصلي توصيه مي‌شود.
منبع: جزوه آموزشي معاونت سلامت – مركز مديريت بيماريهاي واگير واحد آنفلوانزا- مراقبت بهداشتي مرزي و IHR
گردآوري : دكتر مهناز روحي
منبع خبر:مرکزبهداشت و درمان دانشگاه تهران
