شيرمادر تا پايان شش ماهگي به تنهايي و بدون اضافه كردن هيچ نوع غذاي كمكي براي رشد طبيعي شيرخوار كافي است.
بعد از شش ماهگي نيازهاي غذايي شيرخوار فقط با شيرمادر تأمين نميشود و كودك بايد از غذاهاي نيمه جامد استفاده نمايد. در صورتيكه كودك با توجه به كارت رشد، كمبود وزن داشته باشد، غذاي كمكي را از 4 ماهگي ميتوان شروع نمود. متداولترين غذاهاي كمكي عبارتند از: فرني، شيربرنج، حريره بادام، پورهجات و كته نرم.
مادران عزيز براي شروع تغذيه تكميلي بايستي به نكات زير توجه داشته باشند:
1- غذاها در شروع بايد نسبتاً رقيق و غلظت آن كمي بيشتر از شيرمادر باشد و بتدريج به غلظت آن افزوده گردد.
2- مواد غذايي چه از نظر نوع و چه از نظر مقدار به تدريج به غذاي كودك اضافه گردد.
3- براي شروع غذاي كمكي شيرخوار پس از استفاده از يك نوع ماده غذايي ساده ميتوان اين رژيم را به تدريج به مخلوطي از چند نوع غذا افزايش داد.
4- هرگز نبايد غذا را به زور به كودك خوراند و اگر از خوردن غذا خودداري نمود، نبايد به سرعت آن را حذف كرد، بلكه با تحمل و حوصله، شيرخوار كم كم غذاي جديد را ميپذيرد.
5- در كودكان كم وزن ميتوان از يك تا دو قاشق مرباخوري روغن يا كره، براي مقوي كردن و از گوشت، حبوبات، شير و مقدار كمي سبزيجات (هويج، جعفري و …) براي مغذي كردن غذاي كودك استفاده كرد.
6- در دوران نقاهت بيماريها (بعد از اسهال ياعفونتهاي تنفسي، سرماخوردگي و …) براي اضافه شدن وزن كودك و جبران وزن از دست رفته، دو وعده غذاي اضافي و پرانرژي به كودك خود بدهيد.
7- لازم است از اضافه كردن نمك به غذاي كودكان پرهيز كرده و طعم غذاها را با افزودن شكر، عسل و ترشي تغيير ندهيد، تاكودك به طعم غذاي اصلي عادت كند.
8- قبل از يك سالگي از دادن اسفناج، عسل و سفيده تخم مرغ پرهيز شود.
9- توصيه ميشود كه آب مركبات، آخرين آب ميوه مورد استفاده باشد.
10- همزمان با شروع غذاي كمكي (6 ماهگي) بايد قطره آهن به كليه كودكاني كه از شيرمادر و يا شيرخشك تغذيه مينمايند تا پايان دوسالگي داده شود. براي جلوگيري از تغيير رنگ دندانها توصيه ميشود كه قطره در عقب دهان چكانده شده و بعد از آن كمي آب به شيرخوار داده شود.
11- والدين عزيز بايد كودك خود را مرتباً وزن نمايند، كه چنانچه سيرمنحني رشد او به طرف بالا باشد نشان دهنده سلامتي كودك است.
شيرخوار تا پايان شش ماهگي فقط بايد از شيرمادر تغذيه شود.
برنامه غذايي شيرخواران از پايان شش ماهگي تا يك سالگي
غذا |
7ماهگي |
8 ماهگي |
9 تا 12 ماهگي |
|
شيرمادر غذاي اصلي |
شير مادر تعداد و مدت دفعات برحسب ميل شيرخوار |
شير مادر تعداد و مدت دفعات بر حسب ميل شيرخوار |
شير مادر هرقدر كه ميل دارد |
|
غذاهاي كمكي |
غذاهاي نيمه جامد |
هفته اول: 1 تا 10 قاشق مرباخوري فرني هفته دوم: 1 تا 10 قاشق مرباخوري شيربرنج يا حريره بادام |
فرني يا حريره بادام حدود 15 – 10 قاشق مرباخوري در روز |
فرني يا حريره بادام حدود 15 – 10 قاشق مرباخوري در روز |
سبزيهاي پخته و نرم شده |
هفته سوم: 1 تا 10 قاشق مرباخوري پوره سبزيجات (سيبزميني، هويج، نخودفرنگي، لوبيا سبز) |
|||
غذاهاي پروتئيني |
هفته چهارم: سوپ يك قاشق غذاخوري از گوشت پخته ونرم شده كم چربي همراه با سبزيهاي پخته ونرم شده مناسب |
هفته پنجم: نصف قاشق چايخوري زرده تخم مرغ سفت شده مخلوط با كمي آب يا شير مادر يا فرني دادن ماست نيز از اين ماه شروع ميشود. ماست را ميتوان بعد از غذا يا داخل سوپ و يا آش ريخت هفته ششم: جوانه غلات داخل سوپ ياهمراه پوره جوانه حبوبات (ماش) داخل سوپ يا همراه پوره |
يك زرده كامل تخم مرغ يك روز در ميان سوپ: مخلوطي از 60-30 گرم انواع گوشت (قرمز، مرغ، ماهي) بصورت كاملاً پخته همراه سبزيجات، غلات، حبوبات (جوانه يا دانه) ماست كته نرم پخته شده با آب گوشت يا آب مرغ |
|
آب ميوه |
هفته هفتم: 1 تا 10 قاشق مرباخوري از آب يك نوع ميوه |
حدود 15 – 10 قاشق مرباخوري در روز |
||
مواد نشاستهاي |
يك تكه نان از انواع نانها بيسكويت – ماكاروني |
|||
ميوهها و سبزيها |
تكههاي كوچك انواع ميوه مثل سيب، گلابي، طالبي، موز و سبزيها مثل هويج و سيبزميني پخته |
منبع خبر: وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی