سولفات روي به عنوان مكمل در پيشگيري و درمان كمبود روي مصرف ميشود نياز به اين ماده معدني در حالاتي از قبيل سوختگيها ، سيروز كبدي، ديابت، بياشتهايي، نوزادان نارس، عفونت مزمن، بيماريهاي روده، بيماريهاي لوزالمعده، بيماري كليوي، اختلالات پوستي، استرس افزايش مييابد.
جذب نمكهاي روي از مجراي گوارش ناچيز ميباشد و فقط 30-20% روي موجود در رژيم غذايي جذب ميشود و پس از جذب در عضله، استخوان، پوست، كبد، كليه، لوزالمعده، شبكيه، پروستات و به خصوص گلبولهاي سفيد و قرمز خون ذخيره ميگردد.
بهترين منابع قابل استفاده روي شامل صدف نرم تن ( غنيترين منبع) ، گوشت قرمز ، ميگو، خرچنگ ميباشد و به ميزان كمي در لوبيا، نخود چشم سياه، سويا، بادام زميني، سبزي پخته شده، قارچ، لوبيا سبز و دانه كدو وجود دارد.
عوارض جانبي مصرف روي شامل بيقراري، بثورات پوستي، تهوع و استفراغ، زخم معده، اسهال و هيدراسيون ميباشد. يك عارضه جانبي منفي شناخته شده از روي اين است كه ميزان زياد آن، باعث كاهش HDL و افزايش LDL ميگردد.
بعضي از تحقيقات و مطالعات حاكي از كاهش علائم سرماخوردگي پس از مصرف روي بوده است. در مطالعه ديگري كه توسط دانشگاه علوم پزشكي يزد صورت گرفته است تجويز روي به مادران شيرده در افزايش ميزان روي پلاسما و شير مادران نسبتاً موثر بوده و سرعت و ميزان رشد شيرخواران به ويژه رشد طولي آنها را افزايش داده است.
روي در عملكرد بيش از 300 آنزيم در داخل بدن انسان موثر مي باشد. از جمله فعاليتهايي كه تحت تأثيراين آنزيمها در بدن صورت ميگيرد ميتوان به دفع Co2 از بدن ( كربنيك آنهيدراز ) ، آزاد سازي فسفات معدني جهت استخوانها ( آلكالن فسفاتاز) ،محافظت سلولهاي بدن در برابر راديكالهاي آزاد ( سوپراكسايد ديسموتاز)، غير سمي كردن الكل در كبد ( الكل دهيدروژناز) ، هضم پروتئينهاي مواد غذايي ( كربوكسي پپتيداز ) اشاره كرد. تقسيم سلولي بواسطه سنتز DNA و RNA و پروتئين، محافظت ديواره سلولي از تخريب، از جمله فوائد ديگر روي در انسان ميباشد. انسان جهت رشد نرمال به ويتامين A نياز دارد كه روي (zn) عامل مهمي در آزاد سازي ويتامين A در كبد و تنظيم سطح خوني آن ميباشد.
در سيستم تناسلي آقايان، اين ماده معدني، نقش مهمي در ترشح FSH و LH كه در توليد اسپرم و فعاليت بيضهها موثر ميباشند، را داراست. همچنين روي در پيشگيري از بزرگ شدن پروستات در آقايان موثر ميباشد. در لوزالمعده ترشح انسولين و ترشحات لوزالمعده كه در هضم غذا موثر ميباشند ، تبديل تيروكسين به ترييدوتيرونين در تيروئيد و همچنين احساس چشايي ، بويايي و بينايي بواسطه وجود مقادير معيني از روي در بدن اعمال ميگردد. روي در بهبود زخمها و در سيستم ايمني بدن موثر بوده و در فرآورده هاي ضدالتهاب موجود ميباشد.
تجويز مس (Cu) بدون روي (Zn) و برعكس موجب كاهش غلظت سرمي هر يك از اين دو عنصر ميگردد بنابراين زماني كه فقط مصرف يكي از اين عناصر مورد نياز است عنصر ديگر بايد جداگانه اضافه شده و غلظت سرمي به دقت پيگيري شود.
نمكهاي روي ممكن است جذب تتراسايكلينها را از طريق ايجاد شلاتهاي ( كمپلكس هاي) غير محلول كاهش دهند. از اين رو فاصله زماني حداقل 2 ساعت بين تجويز مكملهاي روي و تتراسايكلين ضروري ميباشد.
از مصرف روي با فرآوردههاي شير خودداري نماييد. زيرا جذب روي كاهش مييابد . همچنين از مصرف غذاهاي حاوي مقادير زياد كلسيم و فسفر همراه با اين دارو خودداري نماييد.
تهيه و تنظيم : دكتر هومن چيت ساز
منبع خبر : مرکز بهداشت و درمان دانشگاه تهران
