آسیب های نخاعی

صدمات ناحیه پشتی شامل شکستگی ها،شکستگی-در رفتگی ها و در رفتگی های استخوانهای ستون فقرات، جابجا شدگی دیسک های بین مهره ای و همچنین پیچ خوردگی های رباط ها و عضلات می شود. مهم ترین خطر و عارضه این دسته آسیبها مخصوصاً در شکستگی-در رفتگی ها و صدمات دیسک ها ،آسیب دیدن طناب نخاعی و یا ضایعات عصبی می باشد.
• ستون فقرات
ستون فقرات سر و تنه را نگه داشته و نخاع را احاطه کرده و محافظت می نماید.ستون فقرات توسط تعداد زیادی رباط های قوی و همچنین عضلات تنه تثبیت می گردد.
در هر گونه آسیب وارد شده به ستون فقرات، خطر بروز ضایعه در طناب نخاعی وجود دارد.نخاع بسیار ظریف،ترد و آسیب پذیر است و در صورت آسیب دیدگی آن امکان از دست رفتن حس و یا قدرت حرکت در آن نواحی از بدن که عصب گیریشان از زیر قسمت صدمه دیده صورت می گیرد وجود خواهد داشت.اگر نخاع و یا ریشه های عصبی در اثر عواملی چون در رفتگی و یا جابجایی دیسک ها و یا قطعات استخوانی تحت فشار قرار گیرند، ممکن است آسیب حاصله موقتی باشد.در صورت قطع کامل و یا نا کامل نخاع ، صدمه حاصله می تواند دائمی باشد.

• علایم
الف) زمانی که فقط استخوانهای ستون مهره ها آسیب دیده باشند:
– درد در ناحیه گردن و یا پشت در قسمت آسیب دیده که ممکن است توسط جراحات دیگر و دردناک تر از نظر دور بماند.
– وجود بی نظمی، چرخش و یا فاصله (پله مانند) در انحنای طبیعی فقرات
– حساسیت بیش از اندازه فقرات در موقع لمس ملایم آن
ب) زمانی که طناب نخاعی نیز صدمه دیده باشد:
– از دست رفتن کنترل (حرکتی) در اندامها، حرکات ممکن است ضعیف شده و یا غیر قابل انجام باشند.
– از دست رفتن حس
– حسهای غیر طبیعی مثل احساس سوزش و خارش
– مصدوم ممکن است ابراز کند که اندامهایش احساس خشکی، سنگینی و یا کرختی پیدا کرده است.
– مشکلات تنفسی

• برخی از عوامل ایجاد آسیب نخاعی
– سقوط از یک بلندی
– سقوط نامناسب و ناخواسته هنگام ورزش ژیمناستیک و یا استفاده از وسیله ترامپولینگ
– اصابت به کف استخر متعاقب شیرجه به درون استخر کم عمق
– پرتاب شدن از اسب و یا موتور سیکلت
– ضایعات حاصله از برخورد های شدید بدنی هنگام ورزش
– پرت شدن به دنبال کاهش ناگهانی سرعت در یک وسیله نقلیه و بالنتیجه حرکت ناگهانی سر
– سقوط یک جسم سنگین به پشت بدن
– آسیب دیدگی های نواحی سر و صورت
• روش معاینه آسیب های نخاعی
در موقع لمس بدن مصدوم نگذارید که وی متوجه شود شما قصد ارزیابی وضعیت حسی وی را دارید.
الف)درمان مصدومین هوشیار (دچار آسیب دیدگی نخاعی)

• اهداف درمانی
ممانعت از ایجاد صدمه بیشتر و ارجاع به بیمارستان
تذکر:هرگز در صورت شک به وجود صدمات گردنی و یا نخاعی مصدوم را حرکت ندهید مگر آنکه در معرض خطری جدی باشد و یا آنکه راههای هوایی وی مسدود شده باشد که در اینگونه موارد نیز باید از تکنیک لوگ رول استفاده کنید.(مبحث مربوط به آن را مطالعه فرمایید.)

• اقدامات
1) به مصدوم اطمینان خاطر داده و بگویید که بی حرکت بماند.
2) سر مصدوم را در وضعیت خنثی با قرار دادن دستهایتان روی گوشهای وی نگه دارید و مراقب باشید که ناحیه گردنی تحت فشار قرار نگیرد. (مبحث تکنیک لوگ رول را نیز مطالعه نمایید.)
– اگر به آسیب دیدگی در گردن شک کردید از یک نفر دیگر بخواهید تا پتو های لوله کرده (و یا سایر اقلام پارچه ای مناسب) را در هر دو طرف گردن و شانه های مصدوم بگذارد.با اورژانس تماس بگیرید و تا زمان رسیدن آمبولانس با دستهای خود سر و گردن مصدوم را دائماً نگهدارید.(در وضعیت مناسبی که ذکر خواهد شد.)
– وقتی که تردید دارید چه بکنید تا رسیدن کمک صبر کنید.
– مصدوم را حتی المقدور تا رسیدن آمبولانس حرکت ندهید.پرسنل اورژانس به طور حرفه ای دوره دیده اند و تجهیزات لازم جهت رسیدگی به مصدومین نخاعی را همراه دارند.آنها ممکن است از تخته های پشتی و برانکارد های مخصوص همراه با تسمه ها، بند ها و وسایل بی حرکت کننده ستون فقرات و سر ، گردن بندهای (کولار) مخصوص که امکان حمل ایمن مصدومین نخاعی را فراهم می کند استفاده نمایند.

ب) درمان مصدومین بیهوش (دچار آسیب دیدگی نخاع)

• اهداف درمانی
در صورت نیاز، احیا مصدوم، باز نگه داشتن راه هوایی، پیشگیری از آسیب دیدگی بیشتر ستون فقرات و نخاع، ارجاع فوری مصدوم به بیمارستان
تذکر: مصدوم را حرکت ندهید مگر آنکه برای احیای بیمار و یا حمایت از باز بودن راههای هوایی وی ضروری باشد،زیرا حرکت دادن مصدوم با احتمال بدتر کردن ضایعات نخاعی همراه است. تنفس و نبض مصدوم را چک کنید.
– اقدامات درمانی مورد لزوم:
اگر مصدوم (علاوه بر بیهوش بودن) نبض و یا تنفس هم نداشته باشد:
1) با اورژانس تماس بگیرید.راههای هوایی را باز کرده و در صورت لزوم پاک کنید.چانه را بالا ببرید ولی سر و گردن را در وضعیت خنثی نگه دارید(طبق روش ذکر شده)
2)تنفس و نبض مصدوم را دوباره چک کنید اگر نبض و تنفس هنوز برنگشته باشند ماساژ قلبی و تنفس مصنوعی را آغاز کنید و تا زمان رسیدن کمک ادامه دهید.اگر جابجا کردن مصدوم ضروری می باشد از تکنیک لوگ رول استفاده کنید.

منبع: مباني كمك هاي اوليه ، ترجمه:دكتر نادر سيد رضوي. انتشارات:مؤسسه آموزش عالي علمي كاربردي هلال ايران. چاپ اول.1383.