تب خونریزیدهنده کریمه-کنگو یک بیماری حاد تب دار و خونریزی دهندهاست که ازطریق گزش کنه ویا تماس با خون یا ترشحات یا لاشه دام و انسان آلوده منتقل میشود. بیماری اولین بار در سال ۱۹۴۴ در کریمه اوکرائین شرح داده شد ونام تب خونریزی دهنده برای آن اعلام گردید. در سال ۱۹۶۹ معلوم شد پاتوژن ایجاد کننده تب خونریزی دهنده کریمه کنگو مشابه همان بیماری است، که در سال ۱۹۵۶ در کنگو مشاهده گردیدهاست ازاینرو ارتباط این دو مکان و بیماری باعث اسم فعلی شد. CCHF در انسان بیماری شدیدی همراه با مرگ و میر حدود ۳۰ ٪ ایجاد میکند و شیوع بیمارستانی آن نیز بسیار بالا میباشد.
عامل اتیولوژی
عامل بیماری CCHF ویروسی از گروه آربوویروس خانوادهبونیاویریده جنس نایروویروس که تحت عنوان ویروسهای بندپابُرد (arthropod-borne virus) میباشد.شایعترین ناقلها کنهای به نام هیالوما میباشد.
اپیدمیولوژی
ویروس CCHF به وسیله کنه هیالوما منتقل میشود.مخزن ویروس در طبیعت اصولا کنهها میباشد و گاو، گوسفند، بز وخرگوش نیز به عنوان مخزن مطرح میباشند. این ویروس از طریق تماس مستقیم با خون یا ترشحات بیمار، لاشه حیوان آلوده (انتقال به قصابها و سلاخها) سبب ایجاد همهگیریهای ناگهانی میگردد. این بیماری بیشتر در مناطق صحرایی آفریقا، اروپای شرقی، خاور میانه عراق، هند، افغانستان، پاکستان، ایران و غرب چین مشاهده میگردد. شیوع بالایی از بیماری در بین پرسنل نظامی کارکنان بیمارستانها، کشاورزان و اشخاصی که با دام سروکار دارند مشاهده میگردد. بیماری در فصول گرم سال از اواخر فروردین تا اواخر شهریور (زمان رشد و تکثیر کنهها) شیوع پیدا میکند. مواردی در بین اعضای خانواده بیمار و پرسنل پزشکی بعد از آلودگی با خون یا ترشحات بیمار رخ دادهاست. پرندگان به بیماری مقاومند (غیر از شترمرغ) لیکن میتوانند با پخش کنههای آلوده باعث اپیدمی گردند. بیماری در حیوانات بدون علامت میباشد.
علائم بالینی
دوره کمون بیماری به طور متوسط ۴ روز و حداکثر ۱۳ روز میباشد.معمولاً تا روز چهارم علائم غیر خونریزی مانند تب، سردرد، احساس سرما، خستگی درد عضلانی، پرخونی صورت، پرخونی ملتحمه و چشم، استفراغ و دردهای بالای معده میباشد. علائم خونریزی از روز چهارم شروع میشود که به صورت پتشی در مخاط دهان و پوست، خونریزی از لثهها، بینی، معده، روده ورحم و زیر پوست ناحیه ساق پا و دستها ظاهر میشود. مرگ بیمار ناشی از شوک، کم خونی خونریزی شدید ریوی، عفونت منتشر و اختلال انعقادی داخل عروقی پیش روندهاست.
درمان
اساس درمان حمایتی است و شامل تنظیم آب و الکترولیت و درمان اختلال انعقادی درونرگی پیش روندهاست. درمانهای اختصاصی توسط پزشک انجام میشود.
پیشگیری
- بیمار مشکوک به CCHF باید ایزوله شود و با افراد خانواده و پرسنل بیمارستانی در تماس نباسد. کلیه وسایل بیمارستانی مانند ماسک، دستکش، روپوش، پیش بند، لولههای خون، سرنگهای استفاده شده و هر وسیلهای که با ترشحات بیمار درتماس بوده باید سوزانده شود.
- سمپاشی منازل و اصطبلها جهت کاهش کنهها
- مصرف مواد ضد عفونی جهت گندزدایی توالتها، محیط آلوده به خون و ترشحات بیمار
لازم به ذکر است که این بیماری واکسن ندارد.
منابع
- دستورالعمل چگونگی تهیه و ارسال نمونه بیماران مشکوک به CCHF نامه شماره۱۸۶۳۴/۴/ب مورخ ۳۰/۷/۸۰مرکز مدیریت بیماریهای وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی
- ویکیپدیا
