ديابت در زبان يوناني به معني « افزايش دفع ادرار» بوده و بيماري است كه در اثر عدم وجود يا كاهش توليد انسولين ( هورمون مترشحه از پانكراس) و يا بي اثر بودن آن در بدن، ايجاد ميشود. حدود 230 ميليون نفر در جهان از اين بيماري رنج مي برند و همواره اين تعداد رو به افزايش است.
قند خون در حالت طبيعي 100-70 ميليگرم در دسي ليتر است ولي در بيماري ديابت مليتوس قند خون بالاتر است. در بيماري قند خون تيپ 1 ( عدم ترشح انسولين در بدن) و تيپ 2 (عدم توازن مصرف انسولين موجود در بدن) قند خون بالا رفته و نميتواند وارد سلولهاي بدن شود. پس توليد انرژي نكرده و فرد دچار ضعف، خستگي، پر ادراري و پرنوشي ميشود.
● پره ديابت:
بنا برگزارش آكادمي پره ديابت آمريكا از هر 10 مرد يك نفر و از هر 25 زن يك نفر در سنين 12 تا 19 سالگي مبتلا به پره ديابت ميباشند. پره ديابت حالتي است كه قند خون از ميزان طبيعي بالاتر بوده ولي هنوز آن قدر بالا نيست تا در زمره ديابت تيپ 2 دسته بندي شود.
در اين شرايط فرد استعداد زيادي نسبت به مقاومت به انسولين و ابتلا به ديابت تيپ 2 و بيماريهاي قلبي و سكته مغزي پيدا ميكند و تنها در صورتي كه سبك زندگي تغيير كند ميتوان از اين بيماري جلوگيري نمود.
● چه موقع به پزشك مراجعه شود؟
نشانههاي بيماري ديابت ميتواند بسيار جزئي و نامشخص بوده و براي ماهها و يا حتي سالها اين بيماري مخفي بماند. از اين رو به محض شك به بيماري مي توان جهت انجام آزمايش به پزشك مراجعه كرد.
علائم كلاسيك ديابت:
پرنوشي و ادرار زياد
ساير علائم: خستگي، ضعف و بي اشتهايي كه با علائم سرماخوردگي ويروسي اشتباه گرفته ميشود. از دست دادن وزن يا چاق شدن، تاري ديد، عفونتهاي مكرر و تأخير در بهبود زخمها، مور مور و سوزن سوزن شدن يا احساس سوختگي و بيحسي دستها و پاها و حتي كل اندامها، تورم و قرمزي و درد لثهها و حتي آبسه دندانها.
با شك به هر كدام از اين علائم فوراً به پزشك مراجعه شود زيرا با تشخيص و درمان زودرس و به موقع ديابت ميتوانيد از يك زندگي سالم و پرنشاط بهرهمند شويد.
● 5 گام براي پيشگيري از ديابت:
بزرگترين گام اصلاح روش زندگي است و عبارتند از :
1- كاهش وزن اضافه بدن
2- اصلاح رژيم غذايي كه بصورت كربوهيدرات كم، پروتئين زياد، چربي كم بوده و شامل ميوهها و سبزيهاي گوناگون و متنوع است.
3- مواد غذايي فيبردار مصرف شود.
4- افزايش فعاليت بدني.
5- استفاده از غلات كامل به صورت نان سبوس دار، جوانه گندم و غيره.
بنابر توصيه موسسات كنترل ديابت ميزان قندخون تمام افراد 45 ساله به بالا بايد چك شود و در صورت چاقي و وجود ريسك فاكتورهاي ديگر مثل بيتحركي يا سابقه فاميلي تست قندخون انجام شود.
● آيا شكل اندام افراد ريسك ابتلا به ديابت را بالا ميبرد؟
بله كسانيكه اندازه دور كمرشان بيشتر از استاندارد ميباشد (در زنان بيشتر از 87 و در مردان بيشتر از 100 سانتيمتر )و بعبارتي سيب شكل ميباشند شانس درگيري ديابت بالاتري دارند، تا كسانيكه مدل گلابي هستند ( قطر پايئن تر از كمر بيشتر است) يعني هرچه بيشتر چاق شويد و بافت چربي بيشتري داشته باشيد شانس مقاومت انسولين بدن بالاتر ميرود (بخصوص اگر چربي ها در ناحيه دور شكم تمركز بيشتر داشته باشند).
پس با ايجاد تناسب اندام و نگهداري آن در وزن مناسب شانس ابتلا به ديابت را كاهش دهيد.
● آيا مصرف الكل و سيگار شانس ابتلا را بالا ميبرند؟
مصرف زياد الكل در دراز مدت باعث تخريب سلولهاي پانكراس شده و پانكراس قادر به ساختن انسولين مورد نياز نبوده و ديابت بروز ميكند. كشيدن سيگار منجر به تخريب سلولي به شكل سرطان پانكراس و گرفتگيهاي عروقي و تخريب عضلاني ميشود و بدين واسطه شانس ابتلا به ديابت به خصوص در ايام حاملگي بالا ميرود.
تهيه و تنظيم : دكتر مهناز روحي
منبع خبر:مرکزبهداشت و درمان دانشگاه تهران