در اثر اعمال ضربات مستقيم به ناحيه چشمی اطراف این عضو ممکن است دچار خون مردگی یا کبودی شود و يا اينكه قطعات ریز و براده های فلزی، سنگ و يا شيشه باعث بریدگی در این موضع شوند. تمامی ضایعات ناحیه چشمی ميتوانند بالقوه خطرساز باشند. حتی ایجاد خراشهای سطحی در روی سطح چشم (در قرنيه) ممكن است منجر به عفونت و يا اختلال در ديد به علت اسكار (جوشگاه) حاصله از زخم گردد.
يك زخم نافذ ميتواند كره چشم را پاره کرده و باعث خروج و بيرون ريختن مايعات شفاف درون چشم گردد كه اينگونه جراحات بسيار خطر آفرين و جدی محسوب ميشوند. هر چند امروزه روشهای خاصی برای ترمیم زخمهای چشمی در دسترس ميباشند، ولی تصحیح بینایی را نميتوان تضمين نمود.
علايم
وجود درد شديد در چشم آسيب ديده به همراه اسپاسم (انقباض بيش از حد معمول عضلانی) پلكها.
علایم زیر نیز ممکن است دیده شوند:
– زخم قابل مشاهده
– ديدن لكه قرمز و يا خونریزی نقطهای در سطح چشم حتی اگر خود زخم مستقيماً قابل رؤيت نباشد.
– از دست دادن نسبی و یا کامل بینایی
– نشت و خروج خون و يا مايع روشن از یک زخم که ممکن است با مسطح شدگي كره چشم به صورت همزمان ديده شود.
اهداف درمانی
– ممانعت از شدت يافتن ضايعه
– ترتيب دادن انتقال مصدوم به بيمارستان
اقدامات
1. بيمار را بر روی پشت بخوابانيد در عين حال سر وی را تا حد امكان بیحركت نگه داريد.
نكته مهم: چشم مصدوم را لمس نكرده و هيچگونه تلاشی برای خارج کردن اجسام خارجی کاشته شده درون چشم به عمل نياوريد.
2. از مصدوم بخواهيد تا از حركت دادن هر دو چشم خود اجتناب كند، چرا كه حركت دادن چشم سالم باعث ميگردد كه چشم مجروح نيز حركت نمايد و اين حركت ممكن است آسيب بیشتری به آن وارد سازد (برخی منابع به همين علت توصيه ميكنند هر دو چشم بانداژ شود)
3. از مصدوم بخواهيد كه يك پوشش استريل و يا يك پد مخصوص چشم را بر روی چشم صدمه ديده خود نگه دارد ولی نباید فشاری بر روی چشم اعمال گردد. نگهداری پد باعث اجتناب و جلوگیری از حرکت چشم ميگردد. اگر مدت زمان زیادی لازم است تا نیروهای امدادی به محل برسند پد چشمی را در محل خود بانداژ كنيد. مصدوم را به بيمارستان رسانيده و يا بفرستيد.
هشدار:
– چشم و يا لنزهای تماسی را لمس نكرده و به مصدوم اجازه ماليدن چشم را ندهيد.
– اگر يك جسم خارجی و یا پارگی در سطح چشم وجود دارد شما نبايد چشم را دستکاری و یا پانسمان كنيد.
منبع: مباني كمك هاي اوليه ، ترجمه:دكتر نادر سيد رضوي.
انتشارات:مؤسسه آموزش عالي علمي كاربردي هلال ايران. چاپ اول.1383.