این وضعیت معمولاً طی یخبندان و اغلب در هوای خشک همراه با وزش شدید باد ایجاد می گردد. بویژه افرادی که بخوبی قادر به تحرک نمی باشند مستعد ابتلا به آن هستند.
در زمان سرما زدگی بافت های انتهایی بدن یخ می زنند که در موارد شدید امکان دارد از دست رفتن حس اندام مبتلا به طور دائم و گاهی حتی سیاه شدن آن (گانگرن) یا قانقاریا ایجاد گردد.سرما زدگی اغلب همراه با هیپوترمی (کاهش شدید دمای بدن )می باشد که باید آن را نیز به طریقی مناسب تحت درمان قرار داد.
• علایم:علایم زیر ممکن است وجود داشته باشند:
– در ابتدای امر احساس سوزن سوزن شدن (یا گزگز)
– رنگ پریدگی و به دنبال آن احساس کرختی و بی حسی
– سفتی و از دست رفتن لطافت پوست
– تغییرات رنگ پوست در ناحیه مبتلا به سرما زدگی :ابتدا سفید،سپس لکه لکه و آبی و نهایتاً سیاه شدن پوست.
– طی روند بهبود:قرمز،داغ،دردناک و تاول دار
• اهداف درمانی:
– گرم کردن ناحیه آسیب دیده،که باید برای اجتناب از بروز آسیب بیشتر بافتی به آرامی انجام شود.
– در صورت لزوم ارجاع به مراکز درمانی.
• اقدامات:
1- به آرامی پوشاک محدود کننده ای مثل چکمه و یا دستکش ها و حلقه ها را بیرون بیاورید.ناحیه سرما زده را توسط دستهای خودتان با گرفتن در آغوش تان و یا قرار دادن در زیر بغل مصدوم گرم کنید.از مالش دادن محل دچار سرما زدگی اجتناب کنید.چرا که مالش ممکن است باعث ایجاد آسیب پوستی و یا بافتی گردد.
تذکر:اگر خطر یخ زدن مجدد عضو وجود دارد ناحیه سرما زده را در تماس مستقیم با منابع حرارتی قرار ندهید.
2- قبل از اقدام به گرم کردن عضو بهتر است ابتدا مصدوم را به محیطی گرم انتقال دهید و در صورت سرما زدگی پاها ، مصدوم را حمل کنید.
3- ناحیه سرما زده را در آبی گرم(تقریباً چهل درجه سانتی گراد) قرار دهید.آن را به دقت خشک کنید و روی آن را با گاز خشک پانسمان کنید.
4- اندام مبتلا را بالا برده و نگه دارید تا از تورم آن کاسته شود.می توانید به بزرگسالان دو عدد قرص استامینوفن برای تسکین درد بدهید.در صورت لزوم مصدوم را به بیمارستان منتقل کنید.
منبع: مباني كمك هاي اوليه ، ترجمه:دكتر نادر سيد رضوي.
انتشارات:مؤسسه آموزش عالي علمي كاربردي هلال ايران. چاپ اول.1383.
