مرحله سوم ( آماده سازي داروهاي تجويز شده ) :
اين مرحله مهمترين بخش در روند نسخه پيچي هر داروخانه است . در اين مرحله در صورت ناخوانا بودن نسخه ، اسامي مشابه دارويي ( مثل Acculate & Accutan ويا Ritodrine & Ritalin ) مد نظر داشته و دارويي تجويزي را در شكل ، قدرت واحد و تعداد درخواستي به بيمار تحويل نماييد . صحت انجام اين مرحله ، هم در زمان برداشتن دارو از قفسه و هم در زمان تحويل دارو به بيمار بايد چك گردد و اين امر تنها در صورت درك صحيح از مفاد نسخه و محاسبه دقيق كميت مورد نظر امكانپذير است . در اين مرحله تهيه برچسب ، حتي قبل از آماده سازي داروي درخواستي ، مي تواند كمك زيادي به انجام صحيح روند تحويل دارو نمايد . بيشتر نسخه پيچهاي خوب ، دارو را حداقل سه بار با مشخصات نسخه چك مي كنند . يكبار زمان برداشتن دارو از قفسه ، يكبار زمان برچسب زدن و يكبار زماني كه دارو به بيمار تحويل مي شود ( شكل شماره 5) . انتخاب دارو بر اساس شكل ، رنگ و محل قرار گرفتن دارو در قفسه مي تواند به شدت جان بيمار را تهديد نمايد . به اين مثال توجه كنيد :
براي كودك 10 ساله آمپول جنتامايسين mg40 با دستور مصرف هر 12 ساعت تجويز شده اما كمك نسخه پيچ بر اساس شباهت ظاهري ، آمپول آتروپين تحويل نموده است !
نكته حايز اهميت ديگر ، الزام بر نداشتن Stock هاي مصرفي متعدد از يك داروست . قوطي دوم را تا زماني كه داروي موجود در قوطي اول به اتمام نرسيده ، باز نكنيد . شكي نيست كه در غير اين صورت هم احتمال افت كيفيت دارو ناشي از تغييرات دمايي هست و هم امكان انبارگرداني سريع را از شما ميگيرد . نكات مربوط به شمارش قرص و كپسولهاي فله را قبلاً ذكركرديم اما بازهم يادآور مي شويم اصل بر«عدم تماس مستقيم دارو با دست است » . بعد از جدا كردن داروي تحويلي بايستي بلافاصله سرپوش ظرف اصلي را بسته و دارو را از نظر نام و قدرت با نوع تجويزي مطابقت نمود . چنانچه قرص و كپسول را از يك بليستر جدا مي كنيد ، سعي شود هنگام چيدن بليستر ، برش را از محلي انجام دهيد كه قسمت داراي تاريخ انقضاء نزد خودتان باقي بماند . چنانچه تعداد داروي تحويلي بيشتر از مقدار باقيمانده است ، بازهم داروي تحويلي را شمارش و بسته بندي كرده و قوطي دارو را به همراه مابقي داروي قوطي نزد خود نگهداريد . براي مثال در يك نسخه 70 عدد قرص فروس سولفات تجويز شده كه در داروخانه اين دارو به صورت فله و در بسته هاي يكصد عددي موجود است . در اين حالت بهتر است 70 قرص را شمرده و در بسته مخصوص ريخته و به بيمار تحويل شود . بقيه دارو را در قوطي اصلي در محل داروخانه نگهداريد . هنگام اندازه گيري داروهاي مايعي كه به صورت مالك موجودند دقت نماييد دارو در وضعيتي از ظرف اصلي به ظرف مندرج ريخته شود كه برچسب ظرف رو به بالا باشد . در اين حالت دارو به روي برچسب نريخته و باعث مخدوش شدن اطلاعات آن نمي شود . ( شكل شماره 6) قرص و كپسول شمارش شده را براي تحويل به بيمار بايد در ظرف تميز و خشكي ريخت . پاكت كاغذي يا پلاستيكي و حتي قوطي مقوايي در صورتي كه هوا خشك و فاقد رطوبت باشد براي مدت كوتاه مناسب است اما كافي نيست. در فصول باراني و يا زماني كه هوا ابري و پر رطوبت است ،پاكت كاغذي نمي تواند دارورا در مقابل اثرات عوامل محيطي حفظ كند . اين وضعيت بخصوص در مورد قرصهاي پوشش داده شده با قند Sugar-Coated از شدت بيشتري برخوردار است . نمونه اي از اين ظروف در شكل شماره 6 آمده است . طبقه بندي ظروف بسته بندي دارويي بر اساس قدرت حفاظت در برابر عوامل محيطي در جدول شماره 1 آمده است .
مرحله چهارم ( ثبت داروهاي تحويلي در دفتر مخصوص ) :
عليرغم اهميت اين مرحله ، متأسفانه اكثر داروخانه ها اين كار را انجام نمي دهند مهمترين مزاياي اين كار عبارتند از :
در هر لحظه اطلاعات لازم را در مورد Stock دارويي و ميزان مصرفي به دست مي دهد .
در صورتيكه هر نوع مشكلي در قبال تحويل دارو به بيمار روي داد مي توان به آن رجوع كرد.
لازم ذكر است كه در صورت كامپيوتري شدن سيستمهاي داروخانه ، كليه اين نيازها بر طرف
مي شود . البته نرم افزار داروخانه بايد به صورتي طراحي شود كه امكان ورود ريز اطلاعات نسخه فراهم باشد .
مرحله پنجم ( الصاق برچسب بر داروهاي تحويلي ) : نكات قابل ذكر براي اين مرحله عبارتند از :
1-بهتر است برچسب را حتي قبل از آماده نمودن و بسته بندي داروي تحويلي تهيه نمود . مزيت اين كار آن است كه به نوعي داروي تجويزي را بر اساس نسخه دوباره چك مي كنيد. (شكل شماره7)
2-در برچسب بايد نام دارو و قدرت آن ، دوز مصرفي ، فواصل مصرف ،تعداد داروي تحويل شده به بيمار ، نام بيمار و نام داروخانه قيد شود .
3-برخي دستورات دارويي ممكن است بطور كامل توسط بيمار مطالعه نشده يا بيمار از نوع دستور ،تصور اشتباهي بكند به مثالهاي زير توجه كنيد :
§ دستور مصرف قرص ديگوكسين چنانچه ذكر شود « روزي يك عدد بجز دوشنبه و چهارشنبه » ممكن است بيمار جمله را كامل نخوانده و در تمام هفته آن را مصرف كند . بهتر است اين دستور به صورت « بجز دوشنبه و چهارشنبه روزي يكعدد » قيد گردد .
§ استفاده از اعداد كسري و اعشار مي تواند با درك اشتباه بيمار همراه باشد . مثلا دستور مصرف « قرص سه بار در روز » را ممكن است بيمار به صورت « روزي يك عدد سه بار در روز» و يا « روزي دو عدد سه بار در روز » دريافت شود . يا آنكه دستورمصرف وارفارين را كه « قرص در روز» را به علت بد خط بودن دريافت كند . در چنين مواردي ذكر دستور مصرف به صورت « روزي نصف قرص» بهتر خواهد بود.
4-در جوامعي كه نرخ بيسوادي بالاست مي توان از برچسبهاي تصويري استفاده نمود ( شكل شماره8) . البته قبل از صرف هزينه هاي گزاف براي چاپ اين قبيل برچسبهايي بايد ابتدا به صورت Pretest از انتقال يافتن صحيح اطلاعات مندرج در آن اطمينان حاصل نمود .
5- بهتر است رنگ برچسب بسته به نوع مصرف دارو متفاوت باشد .
§ سفيد : مصرف خوراكي
§ قرمز : مصرف موضعي
§ سبز : مصرف تزريقي
§ آبي : توصيه هاي تكميلي ( مثل دور نگه داشتن از نور و … )
§ برچسب آن دسته از داروهاي تركيبي كه توسط داروخانه ساخته مي شود ، علاوه بر توصيه هاي فوق بايد محتوي نام ،نشاني و شماره تلفن داروخانه ، نام پزشك معالج ، تاريخ ساخت ، فرمول تركيب و نام بيمار باشد .
مرحله ششم ( تحويل دارو و ارائه توصيه هاي لازم ) :
بعد از آماده سازي ، الصاق برچسب و بسته بندي دارو ، با صدا كردن نام بيمار ، نام وي با نام نوشته شده روي نسخه تطبيق داده مي شود . با توجه به مقتضيات فرهنگي جامعه ، بهتر است بيماران خانم را با نام كوچك صدا نكرد . در مواردي كه تنها نام كوچك بيمار نوشته شده با چند سوال ، نظير نام پزشك و نوع بيماري ؛ تعلق نسخه به وي مسلم گرديده و سپس نام خانوادگي را براي مرحله تحويل دارو به نسخه اضافه كنيد . البته در برخي داروخانه ها يك ژتون شماره دار به بيمار داده شده وسپس با صدا زدن شماره ژتون ،آن را از بيمار تحويل گرفته و دارو را تحويل مي نمايند . در اين مرحله نسخه پيچ بايد دقت نمايد شماره بسته دارويي با شماره ژتون تحويلي يكسان باشد . در اين صورت مشكلي بوجود نخواهد آمد . بيمار يا همراه وي بايد به شكل خصوصي و محرمانه مورد مشورت قرار گرفته و اطلاعات لازم به شكل شفاهي به وي گوشزد شود .
مهمترين توصيه ها بايد بر اين محورها متمركز باشد :
– زمان استفاده از دارو بخصوص در ارتباط با مصرف غذا و ساير داروها
با سلام . می خواستم بدونم منبع مطالب سایتتون از کجاست؟