داروهای زیادی جهت بهبود یبوست مصرف میشوند که شامل ملینهای حجم دهنده، برخی روغنها، ملینهای نمکی و داروهای ملین محرک میباشند.
• نحوه اثر داروهای ملین
ملینهای حجم دهنده باعث اضافه شدن آب به مدفوع، در نتیجه افزایش حجم آن میشوند. این افزایش حجم به حرکت و انقباض روده ها و عمل دفع کمک میکند. این داروها بهتر است روزانه استفاده شوند. با مقدار کم شروع شده و همراه آنها مقدار زیادی آب و مایعات مصرف شود. جهت کاهش بروز عوارض جانبی، مقدار مصرفی را به تدریج افزایش دهید.
برخی روغنها با ایجاد یک پوشش بر سطح مواد دفعی باعث لغزنده شدن آنها و خروج راحتتر مدفوع از بدن میشوند.
– ملینهای نمکی با جذب آب به داخل روده از بافتهای مجاور باعث افزایش آب مدفوع و رفع یبوست میشوند.
– ملینهای محرک روده به صورت افزایش حرکات انقباضی روده عمل میکنند و معمولاً باید با توصیه پزشک مصرف شوند.
• آیا مصرف ملین ها لازم است؟
در اغلب موارد برای رفع یبوست نیازی به مصرف ملین ها نمی باشد و با تغییر در رژیم غذایی یا عادات غذایی، خودبخود رفع می شود. به عنوان مثال شما میتوانید با مصرف فیبر کافی، نوشیدن مایعات و ورزش کافی یبوست را برطرف نمائید.
داروهای ملین برای استفاده طولانی مدت مناسب نیستند. از مصرف طولانی مدت آنها (بیشتر از یک هفته) خودداری کنید (مگر به تجویز پزشک) مصرف طولانی مدت و بیش از اندازه ملینها میتواند مشکلاتی را ایجاد کند. به علاوه میتواند برخی علائم را که از نظر تشخیصي برای پزشک شما مهم است را بپوشاند و در تشخیص مشکلات و بیماریهای شما در نتیجه درمان آنها تاخیر ایجاد کند. البته داروهای ملین حجم دهنده از این نظر مستثنی هستند و می توانند روزانه برای کمک به بهبود علائم بیماری روده تحریک پذیر، هموروئید و سایر مشکلات روده ای استفاد شوند.
• عوارض جانبی داروهای ملین
اغلب ملینها در صورت استفاده صحیح، عوارض جانبی خاصی ندارند. گاهی اوقات میتوانند موجب دلپیچه، نفخ یا اسهال شوند.
ملینهای محرک روده میتوانند باعث دردهای خفیف شکمی و دل پیچه شوند. داروهای ملین حجم دهنده در ابتدای مصرف ممکن است موجب نفخ، ایجاد گازهای روده یا دل پیچه شوند. خصوصاً هنگامی که بیش از حد مصرف شوند یا میزان مصرفی را به تدریج افزایش دهید. روغنها در صورتی که آسپیره شوند (به داخل ریه وارد شوند) میتوانند موجب بروز نوعی ذاتالریه شوند. عموماً سالمندان یا کسانیکه مشکلات بلع دارند نباید از این نوع ملینها استفاده کنند.
• چه کسانی نباید از ملینها استفاده کنند؟
در صورت وجود آلرژی به هر یک از مواد موجود دراین داروها از مصرف آنها خودداری کنید برخی افراد به پسیلیوم که ماده کلیدی برخی از ملینهای حجم دهنده است آلرژی دارند.
برخی موارد احتیاطی که باید هنگام مصرف ملینها رعایت شود مربوط به رژیم غذایی شما می باشد. در صورتیکه محدودیت مصرف نمک دارید بدون مشورت با پزشک از مصرف ملین هایی که حاوی سدیم بیکربنات یا برخی املاح پتاسیم هستند خودداری کنید. همچنین در صورتیکه محدودیت مصرف منیزیم دارید منیزیم هیدروکساید، ملین مناسبی برای شما نمیباشد.
• آیا داروهای ملین در مصرف همزمان با بقیه داروها و یا مکملهای غذای ايجاد مشکل میكنند؟
بله.ملینها میتوانند جذب برخي داروها یا مکملهای غذايی را کاهش دهند. به طور عموم تا 2 ساعت بعد از مصرف ملین ها داروی دیگری مصرف نکیند. در صورت مصرف داروهای دیگر، قبل از دریافت یک داروی ملین با پزشک خود مشورت کنید.
از مصرف بیزاکودیل تا یکساعت بعد از مصرف داروی آنتی اسید یا نوشیدن شیر خودداری کنید.
مصرف طولانی مدت روغنهای معدنی میتواند باعث کمبود ویتامینهای E, K, D, A شود. روغن کرچک هم در صورت مصرف طولانی مدت میتواند موجب بروز عوارض خاصي شود.
در چه مواردی باید با پزشک خود تماس بگیرید؟
در صورت وجود هر یک از علائم زیر قبل از مصرف هر گونه ملین با پزشک خود تماس بگیرید.
• درد معده، تهوع، استفراغ
• بیماریهای کلیوی
• تغییر ناگهانی در عادات رودهای که برای 2 هفته ادامه پیدا کند.
اگر مدت طولانی از داروهای ملین استفاده کردهاید میتوانید به بدن خود کمک کنید تا به وضعيت طبیعی خود بازگردد. مصرف مقدار زیاد فیبر و استفاده از ملینهای حجم دهنده، نوشیدن آب به مقدار زیادو ورزش میتواند مفید باشد. برای اینکه به بدن خود این شانس را بدهید که به وضعیت طبیعی باز گردد گاهی لازم است که با مشورت پزشک به تدریج میزان ملینهای مصرفی خود را کم کنید.
اگر برای مدت طولانی ازملینها استفاده کرده باشید، بازگشت به حالت عادی ممکن است چند ماه طول بکشد. صبور باشید و در صورت وجود هر مشکلی با پزشک خود مشورت کنید.
تهيه و تنظيم: دكتر نسرين پرهيزكاري منبع: www.familydoctor.org
منبع خبر : مرکز بهداشت و درمان دانشگاه تهران
