بسياري از مردان نوجوان و جوان از ريزش موي سر رنج ميبرند و گاه ميتوان گفت كه بسياري از آنان از طاسي وحشت دارند.
اگرچه شيوع طاسي در آقايان در حدي بالاست كه نميتوان آن را بيماري ناميد بلكه يك نوع از مدل مو است كه مانند ساير مشخصات چهره به طور ژنتيك منتقل ميشود، ليكن تمايل روز افزون افراد خصوصاً جوانان، به ظاهر زيبا، آنان را مكرراً روانه پزشك و ناچار از يافتن راهحلهاي گاهاً غيرمعقول براي دفع اين مشكل ميكند.
در نگارش اين سطور سعي بر اين است كه با بالابردن آگاهي فرد نسبت به ماهيت اين پديده طرز نگرش معقولانه و مواجهه صحيح با اين مشكل به مبتلايان القا شود.
ريزش مو در آقايان ميتواند علل مختلفي داشته باشد. اين ريزش مو ميتواند بصورت تكهاي در ناحيهاي از سر، موي ريش يا ابرو بدن ايجاد شود كه در اين حالت بيماري خاصي به نام ريزش موي منطقهاي مطرح است.
علل عمومي ديگر مانند سوء تغذيهها، بيماريهاي هورموني، بيماريهاي عفوني تب دار و شديد، اعمال جراحي ، تصادفات و استرسهاي شديد ميتواند فرد را دچار ريزش موي عمومي و موقت نمايد كه در اصطلاح علمي به آن تلوژن افلوويوم گوييم.
ليكن آنچه عموم آقايان از آن رنج ميبرند بيماري ريزش موي آندروژنتيك است كه سبب نازك شدن و ريزش موي تدريجي ميشود كه معمولاً از محل رويش مو در طرفين پيشاني شروع ميشود و بتدريج به منطقهاي از طاسي كه در محل فوقاني و مركزي جمجمه ايجاد شده پيوند مييابد و در موارد شديد موي تمام منطقه فوقاني سر ريزش پيدا ميكند. اين مدل ريزش موي مردانه زمينه ژنتيك دارد و معمولاً يك يا چند نفر از مردان خانواده به اين مشكل دچارند. بيماري ميتواند بعد از سن بلوغ آغاز شود و به درجات مختلفي تا سنين بالاتر ادامه يابد.
از لحاظ علمي در اين افراد فاز فعال رشد مو كوتاه شده و اندازه قطر مو بتدريج كاهش مييابد. در افراد مستعد به اين حالت، هورمون فعال شده مردانه كه به دي هيدروتستوسترون شهرت دارد به گيرندههاي مخصوصش در سطح پوست سر متصل ميشود و ژن مسئول كوچك كردن پياز موها را فعال ميكند.
در مردان جوان پوست ناحيه پيشاني در مقايسه با پوست پشت سر سطوح بالاتري از دي هيدروتستوسترون و گيرندههاي آندروژن (هورمون مردان) را داراست. بنابراين طاسي در اين منطقه از پوست سر شايعتر است.
● آيا پيشگيري و درمان اين حالت ميسر است؟
در پاسخ به اين سوال اولين توصيه اين است كه هر انساني براي ادامه آسان زندگي ناچار به پذيرفتن برخي از خصوصيات ژنتيك خود است. اين طرز تفكر سبب ميشود كه شما تا جايي كه امكان عقلي وجود دارد براي برطرف كردن آنچه كه در چهره شما مطلوب تان نيست تلاش كنيد ولي آگاه باشيد كه ادامه دادن افراطي اين تلاش غالباً نتيجه معكوس داشته و سبب صدمات جسمي، رواني و مالي به شما ميگردد.
و اما داروها:
معمولاً در موارد ريزش موها يك سري از داروهايي كه كمبودهاي تغذيهاي بدن را جبران ميكند تجويز ميشود اين مواد تركيباتي از روي (زينك)، آهن، انواع ويتامينها، بخصوص ويتامين B و اسيدهاي آمينه هستند، مقالات متعددي در مورد تأثير اين مواد وجود دارد كه ارزش آن براساس پزشكي مبتني بر شواهد مورد سوال است بنابراين مصرف كوتاه مدت آنها توصيه ميشود ولي نميتوان از آنها توقع معجزه داشت.
داروي مينوكسيديل براي مصرف موضعي مدتها تنها درمان موجود به حساب ميرفت اين دارو كه نياز به مصرف طولاني دارد با مكانيسم مهار گيرندههاي هورمون مردانه فعال شده در پوست سر مانع از شروع پروسه نازك شدن موها ميگردد. دارو با غلظتهاي مختلف و در تركيب با مواد مختلف ديگر مانند ترتينوئين، پروژسترون و گاهاً استروئيدهاي موضعي تجويز ميشود كه همگي نياز به مصرف طولاني بيش از يكسال دارند. براي انتخاب نوع و نحوه صحيح مصرف دارو با پزشك معالجتان مشورت كنيد.
دارويي كه امروزه به فراواني تجويز ميشود، دارويي به نام فيناسترايد است كه به نامهاي مختلف تجاري در بازار موجود است. مكانيسم اثر اين دارو مهار كردن آنزيمي است كه هورمون مردانه تستوسترون را به نوع فعال آن يعني دي هيدروتستتوسترون تبديل ميكند بنابراين سطح اين هورمون فعال شده در پوست سر و در خون پايين ميآيد بنابراين از پيشرفت ريزش و نازك شدن موها جلوگيري ميكند. شروع اثر دارو معمولاً از ماه سوم به بعد است و مصرف طولاني مدت آن (بيش از يكسال) سبب افزايش تعداد، ضخامت و وزن موها ميشود. مطالعات نشان دادهاند كه مصرف طولاني مدت آن زير نظر پزشك مسئول، فاقد عوارض جانبي خاص و غيرقابل برگشت ميباشد. از عوارضي كه گاهاً ذكر ميشود افت خفيف در تعداد اسپرم يا ميل جنسي در ابتداي مصرف دارو، بزرگ شدن موقت سينهها در آقايان ميباشد كه بعد از گذشت 3 تا 4 ماه پس از تطبيق فيزيولوژيك بدن با دارو عوارض از بين خواهد رفت. مصرف شامپوهاي خاص نيز در جلوگيري از ريزش موها تا حدودي موثر هستند. در برخي از موارد ريزش موي آقايان به دليل التهابات پوست سر افزايش مييابد. بنابراين استعمال شامپوي مناسب با جنس پوست سر از اين التهابات كاسته و منجر به كاهش ريزش موي سر ميگردد.
در نهايت روشهاي كاشت مو نيز وجود دارد كه روشهاي هزينهبر و طولاني هستند و فقط در دستهاي افراد متخصص اين روش موفقيت خواهد داشت.
تهيه و تنظيم : دكتر فرانك احساني ، داراي بورد تخصصي پوست و مو
منبع خبر : مركز بهداشت و درمان دانشگاه تهران
