موارد مصرف: كلسيم تزريقي براي درمانكمي كلسيم خون در بيماريهائي كه نيازبهافزايش سريع غلظت يون كلسيم در سرمدارند، مانند تتاني ناشي از كمي كلسيمخون در نوزادان، تتاني ناشي از كمبودهورمون پاراتيروئيد، تتاني ناشي از كميكلسيم خون بهعلت نيش حشرات ياواكنشهاي حساسيتي، نشانههاي حاددردهاي كوليك ناشي از مسموميت باسرب، كمبود ويتامين Dو آلكالوز، بمنظورتنظيم الكتروليت، در احياي قلبي بويژه پساز عمل جراحي قلب باز، بمنظور تقويتقدرت انقباضي ميوكارد پس از خاتمهفيبريلاسيون دهليزي و بطني يا زماني كهپاسخ كافي به اپينفرين تزريقي وجودندارد، بمنظور كاهش يا برطرف نمودناثرات مضعف قلبي ناشي از زيادي پتاسيمخون و همچنين بعنوان پادزهر در درمانمسموميت با منيزيم مصرف ميشود.فرآوردههاي خوراكي حاوي كلسيمبمنظور جبران كمي كلسيم در بيماريهاييمانند كم كاري مزمن پاراتيروئيد، نرمياستخوان، راشيتيسم و كمي ثانويه كلسيمخون پس از مصرف داروهاي ضدتشنجمصرف ميشوند. اگر كمي مزمن كلسيمخون ناشي از كمبود ويتامين D باشد،املاح كلسيم خوراكي ممكن است همزمانبا مشتقات ويتامين Dمصرف شوند. املاحخوراكي كلسيم بعنوان مكمل غذائي درافرادي كه مقادير كافي كلسيم دريافتنميكنند و همچنين بعنوان داروي كمكيبراي پيشگيري و درمان پوكي استخوانمصرف ميشوند.
مكانيسم اثر: كلسيم براي عملكرد صحيحدستگاه عصبي، عضلاني و اسكلتيضروري است. كلسيم در عملكرد طبيعيقلب، كليه، تنفس، انعقاد خون و نفوذپذيريمويرگها و غشاء سلولي، نقش مهمي را ايفاميكند. كلسيم همچنين بهتنظيم آزادسازي وذخيره ناقلهاي عصبي و هورمونها، برداشتو اتصال اسيدهاي آمينه، جذب ويتامين B12و ترشح گاسترين كمك ميكند.
فارماكوكينتيك: تقريب 30 ـ 20 درصدكلسيم در روده كوچك جذب ميشود. كهاين امر بهحضور متابوليتهاي ويتامين D، pHروده و فاكتورهاي رژيم غذائي مانندپيوند كلسيم به فيتاتها و فيبرها بستگيدارد. جذب كلسيم در صورت وجود كمبودكلسيم يا در بيماراني كه رژيمغذايي باكلسيم كم دريافت ميكنند، افزايش يافته ودر بيماران مبتلا بهفقدان يا كمبود اسيدمعده كاهش مييابد. پيوند كلسيم بهپروتئين پلاسما تقريب 45 درصد است. 20درصد كلسيم از راه كليه و 80 درصد آن ازراه مدفوع دفع ميشود.
موارد منع مصرف: فرآوردههاي حاويكلسيم در زيادي اوليه يا ثانويه كلسيمخون، افزايش كلسيم ادرار، سنگهايكلسيمي در كليه، ساركوئيدوز ومسموميت با ديژيتال نبايد مصرف شود.
هشدارها: فرآوردههاي حاوي كلسيم درموارد دهيدراسيون يا عدم تعادل سايرالكتروليتها، سابقه سنگهاي كليوي، عيبمزمن كار كليه، عيب كار قلب وفيبريلاسيون بطني در طول احياي قلب بااحتياط مصرف شوند.
عوارض جانبي: اختلالات خفيف گوارشيبامصرف خوراكي و براديكاردي، آريتميو تحريك پس از تزريق وريدي از عوارضجانبي مهم املاح كلسيم ميباشند. كاهشفشارخون برافروختگي يا احساس گرما،ضربان نامنظم قلب، تهوع يا استفراغ،قرمزي پوست، درد يا سوزش در محلتزريق، تعريق، گزگز و كاهش فشارخون باتزريق املاح كلسيم گزارش شده است.
تداخلهاي دارويي: مصرف همزمان سايرفرآوردههاي حاوي كلسيم با اين داروهاممكن است سبب افزايش غلظت كلسيم سرم،بويژه در بيماران مبتلا بهعيب كار كليه شود.مصرف همزمان املاح تزريقي كلسيم باديگوگسين ممكن است خطر بروز آريتميقلبي را افزايش دهد. املاح تزريقي كلسيمممكن است اثرات سولفات منيزيم تزريقي راخنثي نمايند. همچنين در صورت مخلوطنمودن ملح كلسيم با سولفات منيزيم، امكانرسوب سولفات كلسيم وجود دارد. فراهميزيستي فني توئين و كلسيم بعلت تشكيلتشكيل احتمالي يك كمپلكس غيرقابل جذبكاهش مييابد. جذب تتراسيكلينهايخوراكي بعلت تشكيل كمپلكسهاي غيرقابلجذب و افزايش pHداخل معده، ممكن استكاهش يابد.
نكات قابل توصيه: 1 ـ قرصها بايد 1/5ـ1ساعت پس از غذا مصرف شوند.
2 ـ در صورت امكان، از مصرف اين داروهاطي 2ـ1 ساعت پس از مصرف سايرداروهاي خوراكي بايد خودداري شود.
3 ـ از مصرف همزمان ساير فرآوردههايحاوي كلسيم، فسفات، منيزيم يا ويتامين Dبايد خودداري شود.
4 ـ از مصرف همزمان فرآوردههايخوراكي اين داروها با موادغذايي حاويفيبر و غلات بايد خودداري شود.
5 ـ بمنظور تامين نياز روزانه به كلسيم،رژيمغذايي مناسب بر مصرف فرآوردههايحاوي كلسيم ترجيح داده شود.
6 ـ در صورت نياز، مصرف ويتامين Dبميزان كافي و قرارگرفتن در معرض نورخورشيد بمنظور افزايش جذب كلسيمتوصيه ميشود.
7 ـ بمنظور جلوگيري از افزايش غلظتكلسيم در خون و ايست قلبي، دارو بايد بهآهستگي تزريق وريدي شود.
8 ـ بروز عوارض جانبي اغلب بعلت تزريقسريع وريدي است. با ظهور اختلالات دردالكتروكارديوگرام و اظهار ناراحتي ازسوي بيمار، تزريق دارو بايد بطور موقتقطع شود و پس از طبيعي شدن امواج ورفع ناراحتي بيمار، ادامه يابد.
مقدار مصرف:
مقدار مصرف مجاز كلسيم در روزبهترتيب زير ميباشد:
شيرخواران و كودكان باسن كمتر از 3سال: 800ـ400 ميليگرم، كودكان بين10ـ4 سال: 800 ميليگرم، نوجوانان وبزرگسالان: 1200ـ800 ميليگرم، زنانباردار و شيرده: 1200 ميليگرم.
خوراكي:
براي پيشگيري از كمي كلسيم خون از راهخوراكي، مقادير فوق مورد استفاده قرارميگيرد. بعنوان درمان كمي كلسيم خون،مقدار مصرف براساس شدت كمبودكلسيم در هر بيمار توسط پزشك بايدتعيين شود.
تزريقي:
براي پيشگيري از كمي كلسيم خون، مقدارمصرف براساس نياز بيمار تعيين وانفوزيون وريدي ميشود. در درمان كميكلسيم خون و تامين الكتروليت حدود 1گرم گلوكونات كلسيم بطور آهسته وباسرعت حداكثر تا 5 ميليليتر در دقيقهتزريق وريدي ميشود و در صورت نياز،تا زماني كه تتاني كنترل شود، مصرف آنرا ميتوان تكرار نمود.
بعنوان پائينآورنده پتاسيم يا منيزيمخون، مقدار 2ـ1 گرم بطور آهسته و باسرعت حداكثر تا 5 ميليليتر در دقيقهتزريق وريدي ميشود. در طول درمان،مقدار مصرف دارو بايد براساس پيگيريمنظم وضعيت بيمار توسطالكتروكارديوگرام تنظيم شود.
اشكال دارويي:
Effervescent Tablet: 1500 mg Ca2+
Injection: 10%
Tablet: Calcium 500 mg + Vit D 200 IU