موارد مصرف: كورتيكوتروپين بهعنوانيكعامل تشخيصي عملكرد غدهفوقكليوي مصرف ميشود. همچنين دردرمان اسپاسم ميوكلونيك نوزادان وپورپوراي ترومبوسيتوپنيك ايديوپاتيكاستفاده ميشود. كورتيكوتروپيناگرچهيك كورتيكواستروئيد نميباشد،ولي ممكن است در تمامي موارد مصرفكورتيكواستروئيدها مصرف شود.
مكانيسم اثر: كورتيكوتروپين هورمونطبيعي قسمت قدامي هيپوفيز (ACTH)
است كه ميتواند با تحريك بخش قشريغده فوق كليوي باعث ترشحكورتيكواستروئيدها شود.
فارماكوكينتيك: 45-60 دقيقه پس از تزريقداخل وريدي يا زير جلدي و يك ساعت پساز تزريق داخل عضلاني كورتيكوتروپين،غلظت پلاسمائي كورتيزول به حداكثرميرسد. در مورد تجويز فرآوردههايطولانياثر اين زمان به 8 ساعت رسيده وافزايش غلظت بيش از 24 ساعت ثابتميماند.
موارد منع مصرف: براي بيماران مبتلا بهاسكلرودرم، پوكي استخوان، عفونتهايقارچي سيستميك، عفونت هرپسي چشم،قرحهگوارشي ياسابقه ابتلابه آن، نارسائياحتقاني قلب و فشار خون بالا نبايد مصرفشود. در درمان بيماريهاي همراه بانارسائي اوليه غده فوق كليه نبايد استفادهشود.
هشدارها: 1 ـ تا مادامي كه پاسخدهي غددفوقكليه محرز نشده باشد، اينفرآوردهنبايد تجويز شود.
2 ـ شدت بيماري، غلظتهاي ادراريوپلاسمائي كورتيكواستروئيدها و پاسخاوليه بيمار، جهت تعيين مقدارمصرف ودفعاتمصرف بايدموردتوجهقرار گيرند.
3 ـ كورتيكوتروپين تنها براي مقاصدتشخيصي يا براي درمان پورپورايترومبوسيتوپنيك ايديوپاتيك دربزرگسالان، بصورت داخل وريدي تزريقميشود.
4 ـ در هنگام استفاده از دارو بايستي بيماررا از نظر واكنشهاي حساسيتي تحت نظرقرار داد. بروز اين واكنشها به خصوص درتزريق زيرجلدي رايج ميباشد. استفادهدرماني طولاني مدت احتمال بروز چنينواكنشهائي را افزايش ميدهد.
5 ـ عوارض جانبي غيرقابلبرگشت بيشتربا تجويز مزمن مقادير بيش از 40 واحد درروز مشاهده ميشود.
6 ـ كاهش در ميزان مصرف دارو باطولاني كردن فواصل بين تزريق يا باكاهش مقدار كورتيكوتروپين در هر بارتجويز انجام ميپذيرد.
7 ـ در افراد مسن و بخصوص خانمهاييائسه، احتمال ايجاد پوكي استخوان وافزايش فشار خون افزايش مييابد.
عوارض جانبي: درمان طولاني مدت باكورتيكوتروپين بيمار را مستعد ابتلا بهبيماريهاي عفوني ميكند و از طرفي علائمعفونت نيز پنهان ميشود. قطع مصرفكورتيكوتروپين بعد از مصرف مزمن آنباعث بروز علائم كمكاري غده فوقكليويميشود. مصرف مقادير زيادكورتيكوتروپين ميتواند اختلالات روانيرا تشديد كند. آب مرواريد، كاهش يا تاريديد، تكرر ادرار و ديابت بيمزه، قرحهگوارشي، علائم شبه كوشينگ، آكنه، درددر ناحيه سريني و افزايش فشار خون ازعوارض جانبي دارو ميباشند.
تداخل هاي دارويي: همزمان باواكسن هايزنده، آمفوتريسين B، داروهاي ضد ديابت،انسولين، داروهاي مدر دفع كننده پتاسيم،داروهاي ضد التهاب غير استروئيدي نبايداز اين فرآورده استفاده نمود.
نكات قابل توصيه: 1 ـ در صورت مصرفطولاني مدت دارو، سير بيماري و اثراتجانبي دارو بايد مرتب ارزيابي شود.
2 ـ در طول درمان، مصرف سديم بايستيمحدودشده و مصرف مكملهاي حاويپتاسيم توصيه ميشود.
3 ـ مصرف دارو در افراد ديابتي بايستي بااحتياط انجام گيرد.
4 ـ معاينات چشم پزشكي در طول درماندراز مدت بايد بطور مرتب انجام گيرد.
مقدار مصرف: در تشخيص عملكرد محورهيپوفيز ـ غدد فوق كليوي، مقادير 10-25واحد در 500 ميليليتر دكستروز 5% درطي مدت 8 ساعت بصورت انفوزيون داخلوريدي تجويز ميشود. قبل و بعد از تجويزكورتيكوتروپين، غلظت پلاسمائيكورتيزول اندازهگيري ميشود.
ميزان مصرف در كودكان به صورت داخلوريدي يا زير جلدي 1/6IU/kg يا 50IU/m2هر 24 ساعت در 3 يا 4 نوبت بطور منقسمميباشد. همچنين از راه داخل عضلاني1/6IU/kg يا 50IU/m2 هر 24 ساعت بطوريكجا يا در سه مقدار منقسم نيز تجويزميشود.
اشكال دارويي:
Injection: 40 or 80IU/ml