سيكلوفم يك روش تزريقي و تركيبي پيشگيري از بارداري است كه شامل نيم ميلي ليتر ماده موثره ميباشد: (25 ميليگرم دپومدروكسي پروژسترون استات و 5 ميليگرم استراديول سيپيونات) كه طي دورههاي يك ماهه (30 روزه) تزريق ميشود و ميزان اثر بخشي آن 8/99 درصد است.
• مكانيسم عمل
1- جلوگيري از تخمك گذاري
2- افزايش موكوس دهانه رحم و اختلال در انتقال اسپرم به داخل رحم
3- تاثير بر مخاط داخلي رحم
• مزاياي آمپولهاي يك ماهه پيشگيري از بارداري
– ميزان اثر بخشي بالا و سهولت استفاده آن
– برگشت سريع باروري پس از قطع روش
– بهبود ديسمنوره شديد و كاهش خونريزي قاعدگي و مناسب براي افرادي كه دچار كم خوني هستند.
– بيتاثير بودن روي ميل جنسي
– مناسب براي افرادي كه در استفاده روزانه از وسايل پيشگيري مشكل دارند (افراد فراموشكار، كوچ نشينها، عقبماندگان ذهني و …)
– مناسب براي افرادي كه سابقه حاملگي خارج از رحم دارند.
– كم نشدن اثر بخشي آن در مواقع اسهال و استفراغ
– قابل استفاده همزمان با آنتي بيوتيكها (به جز ريفامپين و گريزوفولوين)
– بر روي سيستم انعقادي تاثير كمي دارد.
– در افرادي كه سابقه حاملگي ندارند، قابل استفاده است.
• معايب
– عدم پيشگيري از بيماريهاي مقاربتي مانند ايدز
– غير قابل استفاده در دوران شيردهي (بخصوص در 6 ماهه اول پس از زايمان و زمان تغذيه انحصاري با شير مادر)
– عدم امكان قطع روش تا اتمام دوره آن
– نياز به تزريق ماهيانه و مراجعه به مركز بهداشتي درماني
– اختلالات قاعدگي و گاهي لكه بيني بخصوص در ماههاي اول مصرف
• موارد منع مصرف آمپولهاي يك ماهه
1- بارداري يا احتمال (شك) به بارداري
2- موارد مشكوك وجود سرطان پستان
3- خونريزيهاي واژينال بدون علت مشخص
4- كارسينوم (سرطان) آندومتر
5- بيماريهاي فعال و مزمن كبدي (تومورهاي خوش و بدخيم كبدي – سيروز كبدي – فيبروز كبدي – آدنوم كبدي – هپاتيت ويروسي – يرقان انسدادي)
6- ترومبوفلبيت وريدهاي عمقي، ترومبوآمبولي
7- بيماريهاي دريچهاي قلب و عروق كرونر قلبي و سيانوتيك قلبي و آنژين قلبي ناپايدار
8- بيماريهاي عروق مغزي و سابقه سكته مغزي
9- ديابت كنترل نشده و توام با بيماريهاي عروقي
10- فشار خون بالا(100/160 ميليمتر جيوه و يا بالاتر)
11- در مادران شيردهي كه سن نوزادشان كمتر از شش ماه است.
12- ميگرن و سردرد شديد با علايم عصبي
13- يك ماه قبل از عمل جراحي بزرگ و بعد از آن تا پايان مدت بيحركت بودن بيمار
14- خانمهاي سيگاري بالاي35 سال در صورتي كه بيش از 15 نخ سيگار در روز استفاده كنند.
15- سابقه بيماريهايي نظير پمفيگوييد حاملگي – سندرم استيون جانسون – كره – پانكراتيت حاد
• عوارض
عوارض شايع
سردرد و سرگيجه – حساسيت پستانها – افزايش وزن خفيف – آكنه – افزايش بروز افسردگي و اضطراب – كاهش HDL و كم شدن نسبت HDL به LDL
اين عوارض طي 2 يا 3 ماه كاهش يافته يا از بين ميرود.
عوارض غير شايع
خونريزي نامرتب رحمي – آمنوره (توقف غير طبيعي قاعدگي)
• زمان شروع تزريق سيكلوفم
– در زمان قاعدگي – روز 1 تا 5 قاعدگي
– پس از زايمان – در صورت عدم شيردهي مادر، 3 هفته پس از زايمان
در صورت شيردهي پس از پايان شش ماهگي كامل، مادر ميتواند تزريق سيكلوفم را داشته باشد.
– در 5 روز اول پس از سقط
– در صورتي كه فرد IUD دارد بايد در روز 1 تا 5 قاعدگي از سيكلوفم استفاده كرده و سپس IUD را خارج نمود.
– در صورتي كه فرد قرص تركيبي مصرف ميكند، در فاصله 7 روز پس از قطع قرص بهترين زمان تزريق آمپول يك ماهه است.
– در صورتي كه فردي از آمپول سه ماهه استفاده ميكند و اگر مايل به تزريق آمپول يك ماهه باشد پس از پايان مهلت آمپول سه ماهه تزريق آمپول يك ماهه صورت ميگيرد.
– در صورتي كه فردي از قرص شيردهي استفاده ميكند پس از پايان شش ماهگي نوزاد در صورت كافي بودن شير مادر تزريق آمپول يك ماهه انجام ميگيرد.
• نحوه تزريق
– تزريق آمپولهاي يك ماهه هر 30 روز يكبار ميباشد و زمان تزريق بعدي 3 روز زودتر يا 3 روز ديرتر انجام ميشود. بايد توجه شود زمان تزريق نبايد بيشتر از 33 روز باشد.
– تزريق سيكلوفم در عضله سرين يا بازو صورت ميگيرد.
– محل تزريق را نبايد ماساژ داد.
• موارد هشدار دهنده
در صورت بروز هر يك از علايم فورا فرد به بيمارستان ارجاع داده ميشود.
1- درد شديد در بالاي شكم
2- درد قفسه سينه يا تنگي نفس يا سرفه با خلط خوني
3- تورم و درد شديد در يك پا
4- اختلالات بينايي (تاري ديد، دو بيني، نابينايي)
5- سردرد شديد و ضرباني و بخصوص يك طرفه
6- زردي چشم و پوست • توجه: – برگشت باروري معمولا 2 تا 3 ماه پس از آخرين تزريق صورت ميگيرد. – در صورت مراجعه فرد با تاخير بيش از 33 روز با اطمينان از عدم حاملگي فرد، تزريق صورت ميگيرد. گردآوري: طاهره ثابت، كارشناس مامائي