موارد مصرف: اكسي‌توسين به‌منظور القاءيا تشديد انقباضات رحمي در هنگام‌زايمان، جلوگيري و درمان خونريزي پس‌از زايمان، درمان سقط ناقص و سقطهاي‌درماني، كاهش خروج شير، تشخيص‌ديسترس جنيني و تشخيص عدم كفايت‌رحمي ـ جفتي به‌كار مي‌رود.
مكانيسم اثر: رحم داراي گيرنده‌هاي‌حساس به‌اكسي‌توسين مي‌باشد.اكسي‌توسين باافزايش غلظت كلسيم داخل‌سلولي، انقباض عضله صاف رحم راتحريك و به اين ترتيب باتقليد انقباضات‌طبيعي، سبب القاء زايمان و كندشدن موقت‌جريان خون رحم مي‌شود. شدت و وسعت‌انقباضات رحمي افزايش يافته و منجربه‌اتساع و محوشدن غشاء دهانه رحم‌مي‌شود. با پيشرفت بارداري و ازديادتعداد گيرنده‌هاي اكسي‌توسين پاسخ رحم‌به‌اكسي‌توسين نيز افزايش مي‌يابد.
فارماكوكينتيك: متابوليسم دارو به‌وسيله‌اكسي‌توسيناز بافتي صورت مي‌گيرد.اكسي‌توسيناز در جفت و پلاسما نيز وجوددارد. نيمه‌عمر دارو 6ـ1 دقيقه مي‌باشد.
در تزريق داخل عضلاني، اثر دارو پس از5 ـ3 دقيقه شروع و طول اثر 3ـ2 ساعت ودر تزريق داخل وريدي، شروع اثر فوري وطول اثر يك ساعت مي‌باشد.
موارد منع مصرف: در صورت وجودانقباضات هيپرتونيك رحم، انسدادمكانيكي براي زايمان، مشكلات جنيني،شرايطي كه زايمان از طريق واژن نبايدصورت بگيرد، مقاومت رحم‌به‌اكسي‌توسين، پره اكلامپسي شديد يابيماري قلبي ـ عروقي شديد و نارسايي‌كليوي، در زنان باسن بيش از 35 سال وزنان باسابقه جراحي سزارين، نبايدمصرف شود.
هشدارها: 1 ـ در صورت عدم تناسب‌سرجنين و لگن مادر، القاء زايمان بايدبااحتياط صورت گيرد.
2 ـ در فشارخون خفيف يا متوسط ايجادشده به واسطه بارداري و بيماري قلبي ـعروقي، دارو بااحتياط مصرف شود.
3 ـ در مسموميت باآب و كاهش سديم‌خون، بايد از انفوزيون حجم زياد مايعات‌اجتناب گردد.
4 ـ اثرات دارو باتجويز همزمان‌پروستاگلاندين‌ها افزايش مي‌يابد و كنترل‌دقيق بيمار لازم مي‌باشد.
5 ـ در بيهوشي انسدادي دمي (caudal)ممكن است اثرات افزاينده فشارخون‌مقلدهاي سمپاتيك تشديد شود.
عوارض جانبي: اسپاسم رحم، افزايش‌تحريك‌پذيري رحم (كه معمولا بامقاديربالا صورت مي‌گيرد و ممكن است سبب‌اختلالات جنيني به‌صورت خفگي، مرگ،افزايش تونيسيته، انقباضات تتانيك، آسيب‌بافتي يا پارگي رحم شود)، مسموميت باآب و كاهش سديم خون ناشي از مصرف‌مقادير بالا تهوع، استفراغ، آريتمي، بثورات‌جلدي و واكنش‌هاي آنافيلاكتيك ازعوارض جانبي مهم دارو مي‌باشد.
تداخل‌هاي داروئي: مصرف همزمان داروبااكسي‌توسيك‌هاي ديگر با افزايش كشش‌رحم، ممكن است سبب پارگي رحم يا دهانه‌رحم شود، خصوص اگر دهانه رحم اتساع‌پيدا نكرده باشد.
نكات قابل توصيه: 1 ـ باكنترل دقيق ضربان‌قلب جنين و فعاليت رحم، مقدار دارو رامطابق بانياز هر فرد مي‌توان تنظيم نمود.در صورت مشاهده افزايش فعاليت رحم يااختلالات جنيني، دارو بايد قطع شود.
2 ـ از تزريق سريع داخل وريدي دارو بايداجتناب شود.
3 ـ تجويز طولاني مدت مقادير زياد
دارو همراه باتزريق داخل وريدي حجم‌زيادي از مايعات، ممكن است سبب‌مسموميت باآب و كاهش سديم خون شود.بنابراين بايد از رقيق‌كننده‌هاي حاوي‌الكتروليت استفاده نموده و غلظت‌اكسي‌توسين را زياد و مصرف مايعات رامحدود نمود.
4 ـ در صورت مصرف همزمان سايرداروهاي اكسي توسيك، تا زمان كاهش‌يافتن اثرات آنها، اكسي توسين تجويزنشود.
مقدار مصرف: به‌منظور القاء زايمان
milliunits/min 4ـ1، از طريق انفوزيون‌داخل وريدي تجويز مي‌شود. كه به‌تدريج‌با فواصل بيش از 20 دقيقه افزايش مي‌يابدتا الگوي زايمان به‌حالت طبيعي نزديك‌شود. حداكثر سرعت انفوزيون
milliunits/min 20 مي‌باشد و نبايد بيش ازu/day 5 مصرف شود. در جراحي سزارين،5 واحد از دارو فور پس از زايمان‌به‌صورت آهسته تزريق داخل وريدي‌مي‌شود. براي جلوگيري و درمان‌خونريزي پس از زايمان، 5 واحد پس ازخروج جفت از طريق تزريق آهسته داخل‌وريدي تجويز مي‌شود. در موارد حادبراي كنترل خونريزي رحم از انفوزيون‌داخل وريدي 20ـ5 واحد در 500 ميلي‌ليتررقيق‌كننده غيرهيدراته باسرعت مناسب‌استفاده مي‌شود. در سقط ناقص، سقطاجباري و فراموش شده، 5 واحد از طريق‌تزريق آهسته داخل وريدي تجويز مي‌شودكه در صورت لزوم يا انفوزيون وريدي باسرعت milliunits/min 20 يا بيشتر ادامه‌مي‌يابد.
اشكال دارويي:
Injection: 5 U/ml, 10 U/ml
