بيني توسط يك تيغه غضروفي بنام سپتوم به دو مجراي راست و چپ تقسيم شده است. مجاري هوايي در بيني با سلولهايي پوشيده شدهاند كه وظيفه ترشح موكوس را به عهده دارند. عوامل بسياري ميتوانند باعث ايجاد التهاب در مخاط بيني شوند. در صورتي كه اين التهاب شديد باشد و باعث آسيب به مجرا شود اصطلاح رينيت بكار برده ميشود. براي آنكه رينيت تشخيص داده شود بايد حداقل 2 علامت از علايم زير به مدت 1 ساعت و در اكثر روزها وجود داشته باشد:
1. آبريزش بيني
2. گرفتگي در مجراي بيني
3. خارش بيني
4. عطسه
رينيت به 2 دسته تقسيم ميشود:
1) رينيت حاد: با طول كمتر از 6 هفته كه به علت سرماخوردگي يا عفونت بوجود ميآيد و به همين دليل بنام رينيت عفوني نيز خوانده ميشود.
2)رينيت مزمن: بيش از 6 هفته طول ميكشد كه اغلب، آلرژنها مسئول ايجاد آن ميباشند. گرچه عوامل ديگري مانند انحراف سپتوم، داروها، استروژن، پوليپ، بيماريهاي همزمان مانند CF (سيستيك فيبروزيس) و … ميتوانند باعث رينيت مزمن شوند.
● رينيت آلرژيك فصلي(تب يونجه):
معمولاً ناشي از واكنش حساسيتي نسبت به گرده گياهان است و در نتيجه فقط در فصول خاصي از رشد اين گياهان ديده ميشود. البته در نوع پايدار، معمولاً گرده گياهان نقشي ندارند و حساسيت نسبت به مايتها، موي بدن حيوانات خانگي، بعضي مواد غذايي و بعضي قارچها، عامل اصلي رينيت آلرژيك فصلي ميباشد. اين نوع رينيت معمولاً در سنين كمتر از 20 سال بروز ميكند ولي باز محدوديت سني وجود ندارد. شواهدي مبني بر سابقه خانوادگي اين بيماري وجود دارد. شرايط محيطي و شغلي نيز موثر است. كارگران نانوايي كه در تماس با مخمر هستند يا كارگران شركتهاي توليد كننده مواد غذايي در اثر برخورد با Ricin موجود در روغن كرچك ممكن است دچار واكنشهاي آلرژيك شوند.
مكانيسم ايجاد بيماري:
در ايجاد اين واكنشها، ابتدا سلولهاي T helper2 نقش دارند كه باعث ايجاد بيش از حد اينترلوكين ميشوند و در نتيجه ترشح IgE (ايمنوگلوبولين E) افزايش مييابد. IgE ها با اثر بر روي ماستسلها كه عمدتاً در پوست، ريه و مخاط حضور دارند، باعث ترشح لوكوترينها ميشوند. لوكوترينها با ايجاد اسپاسم و افزايش ترشح موكوس عامل اصلي ايجاد كننده علايم رينيت آلرژيك هستند.
– يكي از علل ديگر ايجاد رينيت آلرژيك را، افزايش سطح بهداشت جامعه ميدانند. زيرا با كاهش مواجهه با باكتريها، حساسيت بدن نسبت به مهاجمين كم خطرتر، مثل آلرژنها افزايش مييابد. براساس اين نظريه، عفونتهاي دوران كودكي باعث تشديد فعاليت سلولهاي T helperl شده و باعث متعادل ماندن سطح پاسخ سيستم ايمني بدن در برابر آلرژنها ميشود. ديده شده كودكاني كه در طول روز در مهدكودكها نگهداري ميشوند، گرچه بيشتر دچار عفونتهاي تنفسي ميشوند اما ميزان بروز آسم و آلرژي در آنها كمتر است.
– در مورد رينيت آلرژيك فصلي آنچه باعث شروع اين حساسيت ميشود،گرده گياهان است. برخلاف نام شايع اين بيماري (تب يونجه يا تب رز) اين بيماري با رز و يونجه ارتباط خاصي ندارد. شايعترين گياهان مورد نظر Ragweed است. پديدههاي جوي نيز ميتوانند بر بروز اين علايم تأثير گذارند (مثل پديده النينو) رينيت آلرژيك پايدار معمولاً به علت مواجهه با آلرژنهاي خانگي بوجود ميآيد. اين آلرژنها شامل مايتها، زوايد و موي حيوانات خانگي مثل سگ، گربه، سوسكهاي فاضلابي وقارچها هستند.
گرده افشاني گياهان مختلف در فصلهاي مختلفي انجام ميشود، به عنوان مثال علفها و چمنها گرده افشانيشان را در فصل تابستان انجام ميدهند و يا فصل گرده افشاني درختچهها فصل پاييز است. اما اوج گرده افشاني خيلي از گياهان به خصوص در نواحي معتدله در فصل بهار صورت ميگيرد. به عنوان نمونه چنار، گرده افشانياش را از دهه آخر اسفند شروع كرده و تا اوايل ارديبهشت ادامه ميدهد. اما بيشترين گروه كه در ايران باعث ايجاد آلرژي ميشود سلمك (كنوپوريوم آلبوم) است. غير از توزيع فصلي، ميزان آلرژنها در طول ساعات مختلف روز نيز متغير است. گردهها در اوايل صبح نزديك به زمين هستند. سپس با گذشت زمان ميزان گردهها كم ميشود و هنگام غروب دوباره به سطح زمين باز ميگردند.
گردهها با كمك حشرهها جابجا ميشوند و بعضي ديگر با كمك باد جابجا ميشوند. اين آلرژنهاي باد آورده، مسئول بيشترين واكنشهاي آلرژيك هستند. بعضي از اين گردهها مثل گرده درختان برگ سوزني حتي تا ميزان 60 كيلومتر نيز از مبداً پراكنده ميشوند.
●علايم بيماري:
بطور كلي علايم رينيت شامل آبريزش بيني، احتقان و ترشحات پشت حلق است. علايم رينيت آلرژيك در 2 مرحله رخ ميدهد: مرحله اول كه فاز سريع است و معمولاً چند دقيقه بعد از مواجهه با آلرژنها صورت ميگيرد و بصورت عطسههاي متعدد، آبريزش بيني و احساس خارش در بيني، چشمها، سقف دهان و ته حلق است.
مرحله دوم كه فاز كند ناميده ميشود معمولاً 8-4 ساعت بعد از تماس با آلرژن ايجاد ميشود و شامل يك يا چند مورد از علايم زير است: احتقان بيني، گرفتگي گوشها، خستگي، كاهش توانايي تمركز، كاهش حس بويايي، سردرد بويژه در ناحيه سينوسها و در موارد شديدتر، تيره شدن زير چشمها و پف كردن پلك تحتاني.
●عوامل خطر:
بطور كل در همه آلرژيها مسئلهي ژنتيك مطرح است. چنانچه اگر يكي از والدين به نوعي از آلرژي مبتلا باشند شانس وجود آلرژي در كودك، 50 درصد و در صورت مبتلا بودن هر دو والد، شانس كودك 75 درصد خواهد بود. نقش تغذيه كودك با شيري غير از شيرمادر را به عنوان يكي از عوامل افزايش دهنده رينيت آلرژيك مطرح كردهاند.
●تشخيص:
در تشخيص بيماري در قدم اول توجه به تاريخچه بيماري (زمان شروع علايم و زمان از بين رفتن علايم بويژه در موارد شك به آلرژنهاي فصلي) و سوابق خانوادگي بيمار بسيار مهم است.
داروهاي مورد استفاده در بيمار نيز به دقت بايد مشخص شود. براي مثال استفاده از آنتيهيستامينها ميتواند باعث ريباند شده و نتيجه معكوس داشته باشد.
آزمونهاي آزمايشگاهي مانند آزمون حساسيت پوستي، اسمير بيني و بررسي ميزان IgE خون بيمار، از قدمهاي بعدي به شمار ميرود. همچنين استفاده از تصويربرداري به ويژه در موارد شك به سينوزيت مهم است.
●درمان:
درمان در چند مرحله صورت ميگيرد:
1) تغيير Life style (شيوه زندگي)
2) پيشگيري از حملات آلرژيك: بهتر است بيماران مبتلا به آلرژي فصلي درمان دارويي را چند هفته قبل از گرده افشاني گياهان آغاز كنند. در حال حاضر استروئيدهاي بيني به عنوان موثرترين داروها بكار ميروند.
3) قرصهاي آنتيهيستامين كه معمولاً براي كاهش علائمي چون عطسه قبل از شروع حمله آلرژي بكار ميروند با وجود اين در درمان احتقان بيني چندان كارساز نيست. آنتيهيستامينهاي غير خواب آور مانند سيتريزين و لوراتادين در حال حاضر گزينههاي مناسبتري نسبت به آنتيهيستامينهاي نسل اول مانند ديفن هيدرامين و كلرفينرامين به شمار ميروند.
4) آنتي هيستامينهاي اينترانازال (داخل بيني) مانند azelastine در موارد مواجهه با آلرژنها بصورت كوتاه مدت بكار ميروند. اين داروها را ميتوان به تنهايي يا با همراه كورتيكواستروئيدهاي نازال (بيني) با توجه به شدت علائم بيماري بكار برد.
5) ايپراتروپيوم براي درمان احتقان بيني بكار ميرود
6) آنتاگونيستهاي گيرندههاي كوترين مانند Montelukout جايگزين مناسبي براي آنتيهيستامينهاي خوراكي هستند. اما معمولاً به تنهايي موثر نيستند.
7) كرومولين: در موارد خفيف تا متوسط رينيت آلرژيك و ترجيحاً بعنوان پيشگيري بكار ميرود.
ايمونوتراپي: در موارد بيماريهاي شديد و با استفاده از آنتيباديهاي اختصاصي بكار ميرود.تهيه و تنظيم: دكتر فاطمه صرافها
منابع:
www.foodallergy.org
www.aaaai.org
www.myoclinic.com
منبع خبر : مركز بهداشت و درمان دانشگاه تهران
ممنون ازاطلاعاتتون اما من الان 11سال که مشکل ابریزش بینی و گرفتگی بینی دارم همه این داروهارو هم استفاده کردم اما اثری نداشته چیکار کنم لطفا یه راه جدید بگید